مأموریت سالمندی در دانشگاه آزاد نجف‌آباد؛ بازتعریف سرفصل‌ها در صنایع غذایی، روانشناسی و مهندسی پزشکی/ ارتقای سهم پایان‌نامه‌ها در رفع گلوگاه‌های فناورانه صنایع

خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ در عصر حاضر، کارکرد اصلی نهادهای آموزش عالی به خصوص دانشگاه آزاد اسلامی واحد مستقل نجف‌آباد فراتر از مرزهای آموزش نظری تعریف شده و به یک بازیگر اصلی در اکوسیستم توسعه منطقه‌ای و صنعتی تبدیل شده است. 

این سند تحلیلی بر استراتژی‌های کلان پیاده‌سازی‌شده در یکی از واحدهای پیشرو دانشگاهی در غرب استان اصفهان متمرکز است که هدف آن، گذار از مدل‌های سنتی به سمت دانشگاه کارآفرین و فناور (Entrepreneurial and Technology-Oriented University) است.

این استراتژی‌ها مبتنی بر یک مدل سه‌محوری سازماندهی شده‌اند: نخست، فعال‌سازی و هم‌راستاسازی پارک علم و فناوری با نیازمندی‌های مشخص و اولویت‌بندی‌شده صنایع بزرگ منطقه. این همسوسازی از طریق تبدیل گلوگاه‌های فنی صنایع مادر (نظیر فولاد و پالایشگاه) به پروپوزال‌های پژوهشی (RFB) و هدایت پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی (به ویژه در مقطع دکتری) به سمت ارائه راهکارهای فناورانه مدون، پیگیری می‌شود.

این رویکرد هدفمند منجر به جهش قابل توجهی در حجم قراردادهای برون‌دانشگاهی گردیده و پیش‌بینی می‌شود سهم پروژه‌های کاربردی در رفع چالش‌های فنی تا افق سال آتی به ۴۰ درصد افزایش یابد.

دوم، توسعه عمودی و افقی رشته‌ای مبتنی بر نوآوری. با توجه به بلوغ ساختاری سبد رشته‌ای موجود، تمرکز اصلی بر توسعه بین‌رشته‌ای (Interdisciplinarity) قرار گرفته است تا هسته‌های دانشی نوظهور، پاسخگوی نیازهای حال و آینده بازار کار باشند.

این امر مستلزم بازنگری در سرفصل‌ها برای انطباق با روندهای کلان ملی، از جمله تأمین نیروی انسانی متخصص برای چالش سالمندی جمعیت در حوزه‌هایی چون صنایع غذایی کم‌آب‌بر، روانشناسی تخصصی و مهندسی پزشکی است.

سوم، پایداری مالی و توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری. برای تضمین استمرار این حرکت تحول‌آفرین، برنامه‌ریزی بر مبنای افزایش معنادار درآمدهای غیرشهریه‌ای متمرکز شده است. این امر با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، شامل توسعه سکوی ملی شغل‌یابی مبتنی بر هوش مصنوعی که قابلیت انطباق شخصیت افراد با مشاغل مورد نیاز آتی را دارد، پشتیبانی می‌شود.

این برنامه مالی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، تحقق درآمدی بالغ بر ۳۶۰ میلیارد تومان در دوره مالی ۱۴۰۴-۱۴۰۵ را هدف‌گذاری کرده است، که نشان‌دهنده تعهد به خودکفایی اقتصادی در مسیر تبدیل شدن به هاب فناوری در غرب استان اصفهان است.

خبرنگار آنا در قالب پروژه خبری نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی با محور «حل مسئله» در شهرها و استان‌ها گفت‌و‌گویی را با فرید نعیمی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد ترتیب داده است.

گپ و گفت آنا با نعیمی در پی می‌آید:

تبدیل نیاز‌های صنایع به RFB (پروپوزال اولیه) با نقش‌آفرینی مراکز تحقیقاتی

آنا: پیرو پرونده خبری با محور حل مسئله اقتصادی، تولید و نقش شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد درراستای حل مسئله شهرستان نجف‌آباد و تأثیرگذاری آتی خود در این زمینه چه اقداماتی در دست اجرا دارد؟

نعیمی: با توجه به اینکه در سال‌های گذشته دو المان مرکز رشد و پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد را راه‌اندازی کرده‌ایم تمرکز بنیادین بر این بوده که پارک علم و فناوری را براساس نیاز‌های صنایع و جامعه تعریف و تشکیل شود تا نیاز نظام مسائل منطقه از طریق پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های برون‌دانشگاهی حل شود.

در حال حاضر شرکت‌هایی در پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد مستقر هستند که نیاز‌های خود را از طرق مختلف وارد دانشگاه می‌کنند،  به عنوان مثال به‌عنوان مثال تیمی فناور موفق به ساخت چاپگر سه‌بعدی زیستی برای رفع یکی از نیاز‌های صنایع فعال در حوزه مواد غذایی شد تا بخشی از نظام مسائل آن صنعت رفع شود.

علاوه بر این، از مسیر اخذ پروژه‌های برون‌دانشگاهی، حجم قرارداد‌های منعقد شده با صنایع نسبت به مدت مشابه سال گذشته با وجود گذشت فقط سه ماه از سال مالی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، بیش از ۲.۵ برابر افزایش یافته است.

همچنین مراکز تحقیقاتی موظفند رفتار و آمدهایی را با صنایع داشته و نیاز‌های صنایع را به RFB (پروپوزال اولیه) تبدیل کنند و این پروپوزال‌ها در دانشکده‌ها به پایان‌نامه تبدیل کنند.

یک اقدام دیگر ما در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد هدایت دانشجویان براساس نظام موضوعات شرکت فولاد مبارکه و کلان‌روند‌های اعلامی آن است تا از حمایت‌های مالی آن شرکت بهره‌مند شوند.

دانشجویان مقطع دکتری که پایان‌نامه آنها مبتنی بر نظام مسائل فولاد مبارکه باشد، تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان حمایت مالی دریافت می‌کنند، به شرط اینکه پایان نامه دانشجو براساس نظام مسائل شرکت فولاد مبارکه باشد.

هدف، تعریف موضوع متناسب با نیاز صنایع برای همه رشته‌ها در قالب پایان‌نامه، هسته فناوز یا شرکت دانش‌بنیان است.

آنا: با توجه به مجاورت نجف‌آباد با صنایع بزرگ استان اصفهان، سهم پروژه‌های تحقیقاتی کاربردی دانشگاه در رفع مستقیم گلوگاه‌های فنی و مهندسی شرکت‌های بزرگ چقدر است و هدف‌گذاری آینده در این زمینه چیست؟

نعیمی: با در نظر گرفتن صنایع بزرگی مانند فولاد مبارکه، ذوب‌آهن و صنعت پالایشگاه عملاً درصد بالایی از پایان‌نامه‌ها حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از پایان‌نامه‌ها مستقیماً درراستای رفع نیاز‌های این صنایع تعریف و حل می‌شوند.

هدف‌گذاری آتی ما این است که تا سال آینده این رقم به ۴۰ درصد از نیاز‌های فناورانه صنایع مختلف که در قالب پایان‌نامه تعریف شده، ارتقاء یابد.

آنا: با توجه به سابقه طولانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد، رویکرد توسعه رشته‌ای و گرایش‌های جدید مبتنی بر فناوری‌های نوین در مواجهه با نیاز‌های آتی بازارکار چگونه تعریف شده است؟

نعیمی: واقعیت این است که با توجه به تکمیل بودن سبد رشته‌ای دانشگاه با سابقه بیش از ۴۰ سال، تمرکز اصلی بر توسعه رشته‌های بین‌رشته‌ای (Interdisciplinary) است، نه ایجاد رشته جدید. مأموریت‌های جدید باید از مسیر بین‌رشته‌ای و ایجاد هسته‌های بین‌رشته‌ای در درون دانشکده‌ها توسعه یابند.

آنا: همان نکته‌ای که شهید دکتر طهرانچی هم بر آن تأکید داشتند.

نعیمی: دقیقاً. سبد رشته‌های سنتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد تکمیل است و یکی از دلایلی که به حفظ دانشکده‌های موضوعی تأکید داشتیم همین موضوع است و به‌دلیل اینکه سبد رشته‌های سنتی تکمیل است به سمت رشته‌های بین‌رشته‌ای حرکت کردیم، همان نکته‌ای که دکتر رنجبر بر آن تأکید دارند؛ مبنی بر اینکه باید در درون دانشکده‌ها هسته‌هایی ایجاد شوند تا بین‌رشته‌ای هستند و درتلاشیم تا توسعه فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد را از مسیر بین‌رشته‌ای و تدوین مأموریت‌های جدید ادامه دهیم.

دانشگاه آزاد نجف‌آباد را به هاب فناوری تبدیل می‌کنیم

آنا: با توجه به روند ملی پیری جمعیت و ناترازی منابع انسانی آینده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد برای همسو ساختن آموزش عالی با نیاز‌های آتی بازار کار و چالش‌های جامعه چه راهکار‌هایی در پیش گرفته است؟

نعیمی: در این راستا سه اقدام انجام دادیم: نخست اینکه در مسیر جذب دانشجو موفق به ایجاد دفتر هدایت تحصیلی واقعی برای سوق دادن دانشجویان به سمت نیاز‌های آتی و جلوگیری از تورم در رشته‌های علوم انسانی کردیم.

واقعیت این است که با توجه به تکمیل بودن سبد رشته‌ای دانشگاه با سابقه بیش از ۴۰ سال، تمرکز اصلی بر توسعه رشته‌های بین‌رشته‌ای (Interdisciplinary) است، نه ایجاد رشته جدید. مأموریت‌های جدید باید از مسیر بین‌رشته‌ای و ایجاد هسته‌های بین‌رشته‌ای در درون دانشکده‌ها توسعه یابند

دوم، توسعه یک سکوی شغل‌یابی مبتنی بر شخصیت با استفاده از هوش مصنوعی است که ادعای ما مبنی بر نخستین پلتفرم کشور با این ویژگی است و براساس تیپ شخصیتی بهترین شغل را به فرد معرفی می‌کند.

سوم، مأموریت‌دهی سرفصل‌ها بر محور سالمندی در رشته‌هایی نظیر صنایع غذایی (محور سالمندان)، روانشناسی و مهندسی پزشکی (ساخت تجهیزات سالمندان). بنابراین به‌دلیل شرایط آینده این مأموریت را تمامی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آیاد و دانشجویان دارند که نگاهی سالمندی به چشم‌انداز رشته‌ها داشته باشیم.

آنا: یعنی هدف‌ اصلی‌ شما تبدیل دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌‌آباد به هاب فناوری است؟

نعیمی: دقیقاً. هم هاب فناوری و هم هاب فناوری درمورد نیازهای آینده.

آنا: در حوزه کشاورزی و با توجه به محدودیت منابع آبی، رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد در صنایع غذایی برای افزایش ارزش اقتصادی محصولات استراتژیک منطقه چگونه است؟

نعیمی: در غرب استان اصفهان به‌دلیل شرایط آبی و با وجود زمین، یکی از چالش‌های جدی عدم وجود آب است و در رشته صنایع غذایی، رویکرد جدید بر تولید فرآوری از محصولات اولیه کشاورزی استراتژیک منطقه (مانند بادام)» متمرکز است که نیازمند آب کمتری است و براین اساس رشته صنایع غذایی را مأمور کردیم تا به سمت فرآوری بادام پیش برود.

در نتیجه هدف، تبدیل ارزش کم محصول اولیه (مانند بادام) از طریق فناوری به محصول فناوری صنایع غذایی با ارزش ریالی و ثروت بیشتر است.

آنا: وضعیت فعلی درآمد‌های غیرشهریه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد چقدر است و پیش‌بینی بودجه‌ای برای سال مالی آینده در این باره چه مقدار در نظر گرفته شده است؟

نعیمی: واقعیت این است که مخرج کسر دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌‌آباد همان درآمد شهریه‌ای است و در نتیجه هرچه می‌دویم درصد آبرومندی نمی‌شود و درصد حدود ۱۱ درصد می‌شود و با توجه به جمعیت ۳۲ هزار نفری دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف‌آباد و افزایش مخرج کسر سهم درآمدهای غیرشهریه‌ای هم کمتر شده و درصد مطلوبی محسوب نمی‌شود.

پیش‌بینی بودجه‌ای برای درآمد غیرشهریه‌ای برای سال مالی جدید 1404 ـ 1405(که تا پایان مردادماه سال آینده محاسبه می‌شود)، حدود۳۶۰ میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.