حذف کارت سوخت و جایگزینی با کارت بانکی؛ این بار نظام توزیع سوخت چه می‌کند؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سامانه هوشمند سوخت؛بیش از ۳۰ میلیون کارت سوخت در کشور فعال است که از این تعداد حدود ۵ میلیون کارت متعلق به موتورسیکلت‌ها و بقیه متعلق به خودرو‌های عمومی و شخصی است.اما حالا با خبر به پایان رسیدن عصر کارت‌های سوخت و آغاز شفافیت دیجیتال بر اساس گزارش‌ها، هنوز ده‌ها هزار میلیون سوخت فیزیکی در کشور به نام مالکان اولیه خودرو‌ها ثبت نشده، حتی اگر خودرو‌ها ده‌ها بار دست‌به‌دست شده باشند. البته ناگفته نماند بیش از ۳۰ درصد بنزین در ایران با کارت جایگاه و بدون اشراف سیاست‌گذار توزیع می‌شود.

چرا حذف کارت سوخت؟ 

برخی منابع ذی‌ربط اعلام کرده‌اند طرح جدید دولت در راستای به روزرسانی شیوه توزیع سوخت از امروز به صورت آزمایشی آغاز خواهد شد. این طرح اکنون در مراحل ابتدایی قرار دارد.در این طرح که به عنوان بخشی از الزام قانون بودجه سال ۱۴۰۴ تعریف شده، دولت موظف است در مدت چهار ماه، مقدمات حذف کارت سوخت از فرآیند سوخت‌گیری را فراهم کند.در اجرای آزمایشی این سیاست، سهمیه سوخت خودرو‌ها به کارت بانکی افراد منتقل می‌شود و دیگر نیازی به همراه داشتن کارت سوخت نخواهد بود. ساز و کار جدید سوخت‌گیری نیز تغییر کرده و با کمک یک اپلیکیشن موبایلی انجام خواهد شد.این اپلیکیشن، پس از اتصال به سامانه هوشمند جایگاه، امکان فعال‌سازی سهمیه را برای راننده فراهم می‌کند. در واقع، ارتباط میان موبایل و تجهیزات پمپ بنزین، جایگزین فیزیکی کارت سوخت خواهد شد.

کارشناسان بر این باورند که فیزیک کارت سوخت یکی از پایه‌های قاچاق است. با انتقال سهمیه به حساب بانکی، نه‌تنها امکان رصد دولت افزایش می‌یابد، بلکه بستر فساد خشکیده می‌شود. آیا شهروندان ضرر می‌کنند؟ازسوی دیگر با اعتماد به اظهارات دولتی ها، این تغییر به معنای کاهش سهمیه یا افزایش قیمت بنزین نیست. سهمیه ماهانه هر خودرو (۶۰ لیتر برای خودرو‌های شخصی با قیمت یارانه‌ای) بدون تغییر باقی می‌ماند، اما نحوه دسترسی به آن متحول می‌شود.البته شهروندان به‌جای مراجعه به جایگاه‌ها با کارت فیزیکی، از طریق حساب بانکی خود که به پلاک خودروشان متصل است، می‌توانند سوخت دریافت کنند. این سیستم همچنین امکان نظارت لحظه‌ای دولت بر مصرف و جلوگیری از تقلب را فراهم می‌کند.بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده قرار است در یکی از جایگاه‌های سوخت تهران، روند حذف کارت سوخت کلید خورد و فرآیند سوخت‌گیری فقط از طریق کارت بانکی انجام شود.

 مشکلات در مسیر توزیع و استفاده از کارت سوخت به چه مرحله ای رسیده

کارت سوخت در سیستم‌های توزیع سوخت در بسیاری از کشور‌ها کاربرد دارد، اما استفاده از آن چالش‌هایی را نیز به همراه دارد.به طوری که ممکن است افراد از کارت‌های سوخت به صورت غیرقانونی استفاده کنند یا کارت‌های تقلبی بسازند.افراد ممکن است کارت سوخت دیگران را از نظر سوخت گیری غیرقانونی استفاده کنند.از سوی دیگرمدیریت و نظارت بر کارت‌های سوخت می‌تواند به دلیل تعداد بالای آنها پیچیده باشد.نیاز به سیستم‌های پیشرفته برای پیگیری و مدیریت استفاده از کارت‌ها وجود دارد.همچنین برخی از دستگاه‌های کارتخوان ممکن است به مرور زمان خراب شوند یا به روزرسانی نیاز داشته باشند.در برخی موارد، ارتباطات شبکه ممکن است قطع شود و سوخت گیری را مختل کند.

ناگفته نماند،ممکن است افرادی که از سیستم کارت سوخت استفاده می‌کنند، احساس نارضایتی یا بی اعتمادی کنند.نیاز به آموزش کاربران در مورد نحوه استفاده از کارت سوخت و تشخیص تقلب ممکن است.در برخی مناطق، دسترسی به ایستگاه‌های سوخت که از کارت سوخت پشتیبانی می‌کنند ممکن است محدود باشد.از سوی دیگرممکن است تغییرات غیرمنتظره در سیستم کارت سوخت منجر به نارضایتی و اعتراضات عمومی شود.این چالش‌ها می‌توانند تأثیر زیادی بر کارایی و پذیرش کارت سوخت در سیستم توزیع سوخت داشته باشند. 

هدف از اجرای چنین طرح چیست؟

تسهیل در روند سوخت گیری و از همه مهمتر تعیین تکلیف هر شهروند برای استفاده سوخت در خوردوی شخصی، از نکاتی است که در حذف کارت سوخت به عنوان یک طرح آزمایشی اقدام شده است. هدف اصلی این تحول، افزایش شفافیت مصرف و مقابله با قاچاق سوخت عنوان شده است.البته با توجه به زیرساخت ها انتظار از روند این طرح به گونه ای است که اجرای آزمایشی این طرح، فرصتی برای سنجش زیرساخت‌ها و رفع چالش‌های احتمالی پیش از اجرای سراسری این طرح خواهد بود. اگر این مرحله با موفقیت همراه شود، باید در انتظار آغاز فاز دوم در سایر جایگاه‌های کشور بود.