روایتی از مصیبت های شالیکاران گیلانی

ساعت 24 – شالیکاران گیلانی می‌گویند نرخ پایین خرید هرکیلو برنج محلی جوابگوی افزایش قیمت بذر، کود، تراکتور و سایر هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت نیست و فقط آسیب‌های جسمی و ضررش برای کشاورز مانده است.

ه گزارش تسنیم از رشت، برداشت محصول پررنج برنج با همت کشاورزان و خانواده‌هایشان این روزها در نقاط مختلف استان گیلان در حال انجام است و تاکنون محصول 68 درصد از شالیزارهای استان معادل 161 هزار هکتار برداشت شده است.

در مرداد و شهریورماه با گذری کوتاه از شالیزارهای گیلان امکان ندارد با صحنه‌های تلاش و کوشش سخت و بی‌نظیر کشاورزان در مزارع برنج مواجه نشوی و از این‌همه تلاش ستودنی زیر تیغ آفتاب به حیرت نیفتی؛ امسال درست همان زمان که خیلی‌ها کوله پشتی‌های سفر اربعین خود را بستند و راهی سفر عشق شدند و بازگشتند، بسیاری‌ از گیل‌مردان و گیل‌زنان برای قرار دادن طلای سفید(برنج) بر سر سفره هم‌وطنان و برداشت محصول پررنج‌شان، «‌ یا حسین گویان» پای در شالیزار گذاشتند و از دور دل‌هایشان را روانه‌‌ مسیر بهشتی اربعین کردند.

تنها باید لحظه‌‌ای در میان مرزها و وسط شالیزار بایستی تا گوشه‌ای از عمق سختی‌‌های این کار را از نزدیک ببینی و درک کنی؛ در کنار مشقت کار‌ کشاورزی، الحق‌ که نمی‌توان از کنار اینهمه زیبایی هم به‌راحتی عبور کرد، یک‌دفعه به خودت میای می‌بینی ساعت‌هاست خیره‌ مانده‌ای به این جلوه‌‌های بی‌نظیر از نعمات خدادادی و گیسوان طلایی برنج در نسیم ملایم باد.

با ورود کشاورز و اعضای خانواده به شالیزار، کار برداشت محصول آغاز می‌شود؛ در قدیم برداشت برنج بیشتر به صورت سنتی و دستی انجام می‌شد اما امروزه شیوه مکانیزه جایگزین روش‌های قدیمی شده است البته هنوز هم در برخی روستاها کشاورزان شیوه‌های قدیمی را بیشتر می‌پسندند و درو کردن محصول‌شان را به صورت دستی انجام می‌دهند.

در شیوه سنتی، عمل «‌درو» معمولاً به وسیله مردان و با داسی دندانه‌دار که به آن «‌داره» می‌گویند انجام می‌شود و خوشه برنج را از بالای ساقه قطع می‌کنند و سپس خوشه‌‌های درو شده را دسته کرده و در زمین می‌چینند.

بعدظهرها هم خانم‌ها به مزرعه رفته و خوشه‌های برنجی را که بریده شده را به کمک مردان جمع می‌کنند و به کمک طنابی که به آن «‌ویریس» می‌گویند به صورت دسته‌هایی در می‌آورند و از آن‌ها یک پشته که «‌کو» می‌گویند می‌سازند؛ اگر انبار برنج نزدیک باشد، دسته‌های برنج را به آنجا حمل می‌کنند در غیر این‌صورت، در گوشه‌ای از مزرعه قرار می‌دهند تا دستگاه کمباین وارد مزرعه شود و کاه و کلش برنج را از دانه‌های برنج جدا کند البته کیسه‌زنی برنج هم همان‌جا انجام می‌شود و در پایان کیسه‌های برنج در مقابلِ چشمان کشاورز به کارخانه شالیکوبی می‌رود.

کشاورز برنجکار تمام سختی‌های این مسیر را باید در طول سال به جان بخرد تا حاصل زحمات خود را بر سر سفره خانواده و هم‌وطنانش قرار دهد و در این مسیر از مسئولین و هم‌وطنانش انتظار حمایت دارد که به‌جای چشم دوختن به فلان برنج خارجی، برنج اصیل ایرانی‌ را در سبد کالایشان قرار دهند.

فقط نامساعد بودن هوا و افزایش هزینه‌های برنجکاری نیست که موجب نگرانی کشاورز برنجکار شده است بلکه واردات بی‌رویه برنج نیز در طول سال‌ها داغ بر دل کشاورزان گذاشت و برخی دولت‌ها هم بعد از روی کار آمدن، واردات برنج را به ماه‌های خاصی محدود کردند اما نتوانستند مازاد واردات برنج کشور را آنطور که باید کنترل کنند.

27 اردیبهشت‌ماه امسال شهید رئیسی در جریان دومین سفر به استان مازندران درباره این مسئله تاکید داشت که باید هر چه سریع‌تر با بررسی دقیق زنجیره تولید تا توزیع و مصرف برنج، ساز و کاری برای قطع دست دلالان به‌نفع تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد شود.

رئیس جمهور شهید در این سفر از وزیر جهاد کشاورزی، استاندار و دیگر مسئولان مربوطه خواست که در فاصله زمانی کوتاه با افراد صاحب نظر و تجربه جلساتی را برگزار کرده و با تکیه بر نظر فعالان میدانی به شکل دقیق میزان نیاز و تولید برنج در کشور را احصاء و ساز و کاری برای جلوگیری از اجحاف به تولیدکننده و مصرف‌کننده طراحی و ارائه کنند و در آن مشخص شود که اگر به واردات برنج نیاز هست، چه میزان و به چه شکل باید انجام شود تا واردات بی‌رویه به تولید داخلی ضربه نزند.

امام جمعه رشت هم 9 شهریورماه 1403 در خطبه‌های نماز جمعه از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی و‌ به ویژه شخص وزیر جهاد کشاورزی درخواست کرد که با توجه به گستردگی امر به مسئله برنجکاران ورود جدی داشته باشند و ساز و کارها به‌گونه‌ای باشد که قیمت تمام‌شده برنج به‌نفع شالیکاران باشد تا محصول روی دستشان نماند.

در همین راستا، کشاورزان گیلانی هم معتقدند نرخ 65 تا 85 هزار تومان به ازای خرید هرکیلو برنج محلی به هیچ عنوان جوابگوی افزایش قیمت بذر، کود، تراکتور، آب، برق، گازوئیل و سایر هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت نیست و فقط آسیب‌های جسمی و ضررش برای کشاورز مانده است.

صالح محمدی رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان نیز در همین رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با بیان اینکه تاکنون محصول برنج در 161 هزار هکتار از شالیزارهای استان معادل 68 درصد برداشت شده است، اظهار کرد: برداشت برنج در بیش از 130 هزار هکتار به صورت مکانیزه انجام شده است.

وی از پیش‌بینی برداشت بیش از یک میلیون تن شلتوک از شالیزارهای استان در سال زراعی جاری خبر داد و افزود: سال زراعی خوبی را پشت سر گذاشتیم هرچند در فروردین و اردیبهشت‌ماه نگرانی‌ها از بابت تامین آب وجود داشت اما بارش رحمت الهی و مدیریت‌های انجام شده، نگرانی‌ها را در این زمینه برطرف کرد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان با اشاره به اینکه بارندگی‌های شدید اوایل مردادماه نیز خسارت آن‌چنانی به شالیزارها وارد نکرد زیرا اکثر شالیزارها در مرحله رسیدگی بودند، تصریح کرد: با توجه به اینکه بسیاری از کشاورزان از کودهای استاندارد به ویژه پتاسه استفاده کردند و لذا گیاه برنج مقاومت خوبی در برابر تنش‌های محیطی از جمله بارش‌ها و باد و غیره داشته است و به‌همین دلیل بارش‌ها به عمده شالیزارهای استان که در مرحله رسیدگی بودند خسارت آن‌چنانی وارد‌ نکرد البته این حالت، هزینه‌های برداشت را افزایش داد.

محمدی با اشاره به دغدغه‌های برنجکاران در حوزه واردات برنج و فروش محصول خاطرنشان کرد: شرایط بازار برنج در سال 1401 و 1402 موجب نگرانی و ایجاد مشکلاتی برای کشاورزان شد و لذا با پیگیری‌هایی که در سطح استان و کشور انجام دادیم، خواسته‌ها و مشکلات کشاورزان در نهاد ریاست جمهوری مطرح شد که در ادامه ممنوعیت واردات در زمان برداشت برنج را به‌دنبال داشت‌.

وی با بیان اینکه از طریق سامانه جامع انبارها میزان موجودی برنج داخلی و خارجی در راستای حمایت از تولیدکنندگان داخلی لحاظ و با توجه به موجودی انبار، ثبت سفارش خواهد شد تا تولید داخلی آسیب نبیند، افزود: ثبت سفارش حتماً متناسب با چرخه تولید و تنظیم بازار خواهد بود.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان با اشاره به وعده‌های وزیر جهاد کشاورزی به کشاورزان گفت: خوشبختانه وزیر جهاد کشاورزی هم اطمینان خاطر دادند که حمایت از کشاورزان و برنجکاران با جدیت دنبال شود.

به گزارش تسنیم، شالیکاران خواستار کمک و حمایت مسئولان برای کاهش هزینه‌های تولید و افزایش قیمت برنج و جلوگیری از واردات بی‌رویه هستند؛ آن‌ها می‌گویند محصول را با هزار زحمت و عذاب بالا می‌آوریم اما زمانِ فروش‌ مجبوریم ارزان بفروشیم از طرفی هزینه مکانیزاسیون هم زیاد است و تامین هزینه‌هایش در توان کشاورز نیست و لذا برخی از آن‌ها به ناچار به سراغ روش‌های قدیمی و برداشت محصول به صورت دستی با داس می‌روند.