اخیرا و زمانی که ژاپن اولین هشدار درباره احتمال وقوع یک «مگا لرزه» را صادر کرد، هارولد توبین، زلزلهشناس ایالت واشنگتن حسابی گوشبهزنگ شد. این هشدار پس از وقوع زلزله ۷.۱ ریشتری جزیره کیوشو در جنوب ژاپن منتشر شد و اگرچه این زلزله آسیب بزرگی به بار نیاورد و ارتفاع بزرگترین موج سونامیاش تا بالای زانو بود، اما نگرانی اصلی جای دیگری بود.
زلزلهشناسان بیشتر نگران آن بودند که این زمینلرزه، استرسی ایجاد کند که باعث انفجار بمبی در سواحل شود: نانکای ژاپن که احتمالاً خطرناکترین گسل این کشور است. براساس برآوردهای دولت ژاپن، این منطقه پتانسیل ایجاد امواج سونامی به ارتفاع ۳۰ متر و مرگ نزدیک به سیصد هزار نفر را دارد.
اما آیا یک زلزله کوچکتر، خبر از درراه بودن، یک زلزله بزرگتر میدهد؟ هیچ کسی نمیتواند به طور قطع چنین چیزی بگوید ولی احتمالش صفر هم نیست. توبین دراین باره گفت:« این دقیقا چیزی است که گاهی شبها مرا از خواب می پراند.»
خطرناکترین گسل آمریکا
توبین دراینباره گفت: «ما در این رابطه، چنین پروتکلی نداریم.» هرچند که در آمریکا نیز یک گسل خطرناک مشابه وجود دارد: منطقه فرورانش Cascadia که طبق اعلام آژانس مدیریت اضطراری فدرال آمریکا، وقوع زلزلهای به بزرگی ۹ ریشتر در گسل کاسکادیا و ایجاد سونامی ناشی از آن، باعث مرگ دستکم ۱۴ هزار نفر خواهد شد.
اما اگر زلزلهای کوچکتر مانند آنچه ژاپن اخیراً مشاهده شد، در نزدیکی کاسکادیا رخ دهد، زلزلهشناسان باید تصمیم بگیرند که آیا باید به مردم در این باره هشدار دهند و چگونه؟
توبین سالها به این سناریو فکر میکرد که اگر سرنخهایی از احتمال وقوع زلزلهای ویرانگر بیابد، چطور باید زنگ خطر را به صدا درآورد؟ خود او دراینباره گفت: «در شرایطی که هیچ اتفاقی تضمینی نیست، نمیخواهید یک وحشت تخلیه جمعی ایجاد کنید؛ اما میخواهید هشدار بدهید که مردم همچنان مشغول شادی نباشند و کمی گوشبهزنگ باشند.»
معضل او تا حدودی عجیب است؛ چراکه باوجودی که محققان بر روی محرکها یا پیشآزمونهای زمینلرزهها در خطرناکترین مناطق لرزهخیز جهان متمرکزند، اما هنوز چیزی ثابت نشده است و حتی زمانی که احتمال وقوع زلزله ازنظر آنها بالاست، بازهم ممکن است احتمال وقوع آن کم باشد. همین موضوع، ابهامات زیادی درباره زمان صدور اخطار زلزله ایجاد شده است.
زلزله تاریخی کاسکادیا
در ۲۶ ژانویه سال ۱۷۰۰ میلادی، زمینلرزهای بر روی گسل کاسکادیا رخ داد که باعث شد جنگل بیش از ۱ متر نشست کند و اندکی پسازآن، یک سونامی به ارتفاع ۳۰ متر با سرعت ۳۲ یا ۴۸ کیلومتر بر ساعت از این منطقه عبور کرد. کارشناسان میدانند که شدت این زلزله حداقل ۸.۷ ریشتر بوده؛ چراکه آنقدر قدرتمند بوده که امواج آن به نقاط مختلف جهان ازجمله ژاپن رسیده بود.
چندی پیش توبین و دهها دانشمند دیگر سوار بر قایق به سمت قبرستانی از درختان سرو که ۳۲۴ سال پیش از بین رفته بودند به حرکت درآمدند. دانشمندان در بازدید از این جنگل، به دنبال یافتن شواهد زمینشناسی از این زمینلرزه بودند و گاهی از قایق بیرون میپریدند و مدارکی ازجمله یک مخروط کاج ۳۰۰ ساله را بیرون میآوردند.
برایان آتواتر، زمینشناس بازنشسته USGS که رهبر ناوگان قایقرانی بود گفت: «برخی از بهترین مدارک سونامی سال ۱۷۰۰ از نانکای ژاپن بهدستآمده است.» آتواتر از این مدارک و گیاهان مدفون در شنهای رسوبشده در سونامی و حلقههای درختان سرو واشنگتن استفاده کرد تا سرنخهای آن سونامی را کنار هم بگذارد.
تحقیقات دنی برادرز، ژئوفیزیکدان USGS حاکی از آن است که در ۱۴ هزار سال اخیر، حداقل ۳۰ زلزله بزرگ در بخشهایی از کاسکادیا رخداده و بهطور متوسط حداقل هر ۴۵۰ تا ۵۰۰ سال یکبار، یک زلزله بزرگ در آنجا رخ میداده.
رابرت ازل، مدیر بخش مدیریت اضطراری ایالت واشنگتن دراینباره گفت: «این بدترین فاجعه طبیعی در تاریخ آمریکا خواهد بود.»
source