از منظر منطقی و روش‌شناختی، تحولات به‌طور کلی به دو شکل صورت می‌گیرند؛ تکاملی و مهندسی‌شده. اینکه در جهان خرد، دانش، اخلاق، فناوری، صنعت و… بنیاد معاصر، تحولات سیاسی و اجتماعی غالبا مبتنی بر روش‌های مهندسی‌شده رخ می‌دهند. به‌طور کلی، دخالت خرد و علم مبنای تحولات مهندسی‌شده (توسط عوامل بومی یا بیگانه) و فقدان خرد و اراده مبنای تحولات (مکانیکی) تکاملی است.
source