دانشمندان مسیری را در مغز موش‌ها شناسایی کرده‌اند که می‌تواند توضیح دهد چرا پلاسیبو یا دارونما، مداخله‌ای که به‌طور علمی از هیچ‌گونه اثر درمانی‌ای برخوردار نیست، همچنان درد را کاهش می‌دهد. ابداع داروهایی که این مسیر مغزی را هدف قرار می‌دهند، ممکن است در آینده به ابداع جایگزین‌هایی ایمن‌تر برای داروهای مسکن، مانند اپیوئیدها یا مسکن‌های مخدر منجر شود.
به گزارش زومیت، اگر شخصی ناآگاهانه به‌جای مسکن قرص قند مصرف کند، همچنان حس بهتری خواهد داشت. این پدیده که به «اثر دارونما» معروف است، پدیده‌ای شناخته‌شده است و به روشی درمانی اطلاق می‌شود که با برآورده‌کردن انتظارات افراد، حتی بدون دریافت درمان مؤثر، باعث کاهش علائم درد می‌شود. گرگوری شرر از دانشگاه کارولینای شمالی در چپل هیل، می‌گوید: «مغز ما براساس این انتظار که دارو یا درمانی ممکن است مؤثر واقع شده باشد، به طور مستقل می‌تواند مشکل درد را حل کند.»
شرر و همکارانش برای درک چگونگی اثر دارونما در مغز، با استفاده از ۱۰ موش در قفسی با دو محفظه، این اثر را بازسازی کردند. یکی از محفظه‌ها دارای سطحی داغ بود، درحالی‌که دیگری این‌طور نبود. پس از سه روز، حیوانات یاد گرفتند که چگونه در محفظه‌ی دوم درد خود را تسکین دهند.
سپس، محققان مولکولی را به مغز جوندگان تزریق کردند که باعث می‌شد نورون‌های فعال در مغز آن‌ها، زیر میکروسکوپ درخشان شوند. آن‌ها دوباره موش‌ها را به قفس بازگرداندند، اما این بار هر دو محفظه را گرم کردند.
مغز می‌تواند بر اساس انتظارش از تأثیر دارو، درد را تسکین دهد
هر دو محفظه به اندازه‌ای یکسان گرم بود؛ بااین‌حال حیوانات همچنان محفظه‌ی دوم را ترجیح می‌دادند و در محفظه‌ی دوم، علائم کمتری از درد، مانند لیسیدن پنجه‌ها را به نمایش می‌گذاشتند. همچنین، فعالیت بیشتری در نورون‌های قشر سینگولیت مغز موش‌ها (ناحیه‌ای که در پردازش درد نقش دارد)، نسبت به ۹ موشی که با تسکین درد در محفظه‌ی دوم شرطی نشده بودند، مشاهده شد.
آزمایش‌های بیشتر، نشان داد مسیری در مغز موش‌ها وجود دارد که نورون‌های پردازشگر درد را به سلول‌های هسته‌ی پونتین و مخچه متصل می‌کند؛ این دو ناحیه مغزی قبلاً هیچ نقش شناخته‌شده‌ای در تسکین درد نداشتند.
محققان برای تأیید تسکین درد توسط مسیر مغزی تازه کشف‌شده، تکنیکی به نام اپتوژنتیک را به کار بردند. با استفاده از این تکنیک، می‌توان سلول‌ها را توسط نور فعال یا غیرفعال کرد. این تکنیک به محققان امکان داد تا مسیر عصبی تازه کشف‌شده را در گروهی جداگانه از موش‌ها که روی سطح داغ قرار داشتند، فعال کنند.
این حیوانات به‌طور میانگین، سه برابر بیشتر از موش‌هایی که مدارشان فعال نشده بود، قبل از لیسیدن پنجه‌هایشان مکث کردند، بدین معنی که درد کمتری را احساس می‌کردند.
به نقل از لوانا کولوکا از دانشگاه مریلند، اگر مسیر عصبی کشف‌شده واقعاً اثر دارونما را توضیح دهد، «راهبردهای تازه‌ای در سیر تکاملی ابداع داروها به وجود می‌آید». او می‌افزاید: «اگر داروهایی داشته باشیم که اثر دارونما را در مغز فعال کنند، راهبردی فوق‌العاده برای مدیریت درد خواهیم داشت.»
شرر نیز می‌گوید: «بدیهی است که تجربه‌ی اثر دارونما در انسان‌ها به مراتب پیچیده‌تر از حیوانات است.» با این‌حال، او همچنان معتقد است که یافته‌ها می‌تواند به انسان‌ها نیز تعمیم داده می‌شود، زیرا مسیرهای درد در مغز جوندگان و انسان‌ها بسیار مشابه یکدیگر هستند.»
یافته‌های مطالعه در مجله نیچر منتشر شده است.
source