۴۰۰ هزار زن سرپرست خانوار در ایران؛ اهمیت بیمه طلاق و کاهش آسیب‌های اجتماعی

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایلنا، سید جواد حسینی در این نشست گفت: در حوزه آسیب‌های اجتماعی، زنان سرپرست خانوار، کودکان خیابانی، کودکان بی‌سرپرست، اعتیاد، فرار دختران و در مجموع آسیب‌های اجتماعی بر اساس روش تحقیق باید به سراغ عاملی رفت که بیشترین تولید کننده و باز تولید آسیب‌های اجتماعی است. این عامل و پدیده چیزی جز طلاق نیست زیرا طلاق از یک سو به گسترش زنان سرپرست خانوار زنان خیابانی کودکان و بخش عمده‌ای از آسیب‌های اجتماعی منجر خواهد شد.

وی افزود: به نظر می‌رسد در اولویت کاری در حوزه اجتماعی مداخله در پدیده طلاق مهمترین کاری است که برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران به ویژه در سازمان بهزیستی باید مورد توجه قرار دهند.

حسینی با اشاره به اینکه در این حوزه حلقه های زنجیره از ازدواج تا طلاق را باید طراحی کرد، گفت: اقدامات آموزشی و توانبخشی قبل از ازدواج در حین ازدواج و نیز زوجین در معرض آسیب و نهایتاً طلاق را طراحی و با برنامه‌های مداخلات موثر به انجام رساند تا از این طریق به کنترل و کاهش پدیده طلاق که عامل بسیاری از آسیب‌های اجتماعی است توفیق یافت.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور تشریح کرد: در این خصوص به عنوان مثال در مرحله بعد از طلاق عموماً زنان سرپرست خانوار دچار مشکلات جدی می‌شوند که طرح بیمه طلاق را در سال ۱۳۷۸ مطرح کردیم و هم اکنون نیز پیگیر اجرایی شدن آن برای کاهش کنترل عوارض طلاق به ویژه برای زنان سرپرست خانوار بوده و هستیم.

۴۰۰ هزار زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد

وی با بیان اینکه امروز در جامعه ایران ۴۰۰ هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد، گفت: سازمان بهزیستی با قوه قضاییه طرح طلاق توافقی را پیگیری می‌ کند به گونه‌ای که دادگاه‌ها پس از تقاضای طلاق آنها را به مراکز مشاوره بهزیستی ارجاع می‌دهند این مراکز در نگاه اول به بازگشت آنان به زندگی و در نگاه دوم در صورت عدم امکان استمرار زندگی آنها را مجدد به دادگاه معرفی می کنند.

حسینی ادامه داد: سازمان بهزیستی دفتر زنان و خانواده وجود دارد که این زنان شامل زنان طلاق گرفته، زنان شوهر فوت شده و زنان شوهر از کار افتاده را شامل می‌شود.

اعتیاد؛ موجب ۲۰ تا ۳۰ آسیب دیگر در جامعه می شود

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه اعتیاد نیز از جمله آسیب‌های حساس و پردامنه اجتماعی است که خود موجب ۲۰ تا ۳۰ آسیب دیگر می شود و در کنار طلاق مبحث اعتیاد از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است، گفت: سازمان بهزیستی در حوزه اعتیاد دارای مراکز درمانی سرپایی اعتیاد است و بخشی از معتادان را از این طریق تحت پوشش قرار می‌دهد، از سوی دیگر سازمان بهزیستی و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در مراکز نگهداری یا کمپ‌های ماده ۱۵ و کمپ ماده ۱۶ که مخصوص معتادین متجاهر است فعال اند.

وی افزود: ارائه خدمات در کمپ ماده ۱۵ به گونه‌ای است که طی ۲۱ روز سم زدایی و ترخیص صورت می‌گیرد و امکان تمدید این زمان نیز وجود دارد و در کمپ‌های ماده ۱۶ که ستاد مبارزه با مواد مخدر آنها را تحت پوشش قرار دارد معتادین متجاهر در این کمپ‌ها نگهداری و فرایند ترک اعتیاد آنها محقق می‌ شود؛ در کنار این محورها طرح NA نیز وجود دارد که به صورت اجتماعی و گروه‌های داوطلبانه معتادین و با تشکیل گروه‌های همدم فرایند بازپروری و ترک اعتیاد در آن محقق می‌ شود و در کنار این موضوع با مراکز TC یا اجتماع درمان مدار مواجه هستیم که هم روش TC و هم NA روش‌های درمان اجتماع مدار و توانمندسازی جامعه محور است که گسترش و توسعه کمی و کیفی آنها باید محقق شود.

حسینی تشریح کرد: سازمان بهزیستی با همکاری با ستاد شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر که در حوزه اعتیاد این ستاد چندین کمیته از جمله کمیته درمان، کمیته مبارزه با مواد مخدر و کمیته فرهنگی را دارد که مسئولیت کمیته فرهنگ با سازمان بهزیستی است که با هماهنگی دستگاه‌ها به شکل بین بخشی به تصمیماتی رسیده و سعی در اجرایی‌سازی آن خواهند داشت.

سبک کافه تریایی در درمان اعتیاد

وی با اعلام اینکه نکته مهم قابل توجه اینکه ما باید در حوزه اعتیاد و درمان اعتیاد به سبک کافه تریایی عمل کنیم، افزود: بدین معنی که شیوه‌های گوناگونی را طراحی و متناسب با وضع معتادین آنها را با این شیوه‌ها ترک اعتیاد و بازتوانی و بازپروری مبتنی بر سلامت جامعه هدایت کنیم.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور ادامه داد: ما هم به درمان سرپایی هم کمپ‌های ماده ۱۵ و ۱۶ هم روش‌های TC هم روش‌های NA که خصوصاً این دو تجارب بسیار مفیدی هستند ابتناع و ابتکار داشته باشیم البته باید در نظر داشته باشیم که برای جلوگیری از عود مجدد که میزان آن در مبحث اعتیاد بسیار بالاست اشتغال زایی و بازتوانی جامعه محور معتادین و پذیرش اجتماعی و توجه مثبت به ایشان در صحنه خانواده، محیط، جامعه و کار امر بسیار مهمی است به قول «هاوارد بکر» آنها را از برچسب اعتیاد دور نموده و امکان جلوگیری از عود مجدد و بازگشت به زندگی سالم را فراهم می‌سازد.

تقویت برنامه‌های اجتماع محور با شعار با مردم برای مردم توسط مردم راهکار اصلی است

حسینی با بیان اینکه به نظر می‌رسد درمان اجباری برای برخی از معتادین لازم و ضروریست، افزود: به شرط اینکه به شکل دادگاه درمان مدار محقق شود؛ دادگاه درمان مدار این است که توسط احکام قضات مثلاً یک سال زندان ۶ ماه کم یا اگر در این دوره جریان بازپروری و سمزدایی اتفاق نیفتد میزان مجازات‌های ناشی از آن افزایش یابد ما در مجموع تقویت برنامه‌های به اصطلاح اجتماع محور با شعار با مردم برای مردم توسط مردم راهکار اصلی است.

یکی از موفقیت‌های سازمان بهزیستی کشور راه اندازی مشاوره تلفنی است

وی با اشاره به تقویت نظام مشاوره تلفنی در سازمان بهزیستی، گفت: یکی از موفقیت‌های سازمان بهزیستی کشور راه اندازی مشاوره تلفنی است که در حکم تردد امواج به جای تجمع افراد به افراد نیازمند یا در معرض آسیب خدمات ارائه می کند و از آن جهت مهم است که اول سرخط موضوعات آسیب است یعنی نقطه شروع که می‌تواند با این خدمات مداخله به هنگام طلایی را در بحث آسیب‌ها رقم بزنند و از عمق آسیب یا گرفتار شدن در عمق آسیب افراد جلوگیری کند.

سرپرست سازمان بهزیستی با بیان اینکه از طرف دیگر این خدمات موجب قرار گرفتن مددجویان در مسیر خدمات تخصصی می‌ شود و امکان کنترل و کاهش آسیب و توانمندسازی را در آنان افزایش می‌دهد و باعث پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی می شود، افزود: به کارکردهای مهم و بهره‌وری سیستم خدمات تلفن مشاوره‌ای هم گسترش کمی این خدمات و هم خصوصاً روز آمد کردن مشاورین و توانمندسازی آنان از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است خوشبختانه این خدمات ۲۵ سال است که شروع شده و انواع مشاوره از جمله خط ۱۲۳ اورژانس اجتماعی و خط ۱۴۸۰ مشاوره تلفنی و غیر در حال انجام است.

لزوم تقویت مراکز روزانه بیش از گذشته

حسینی با تاکید بر اینکه در حوزه اجتماعی موضوعات طلاق، زنان سرپرست خانوار و به طور کلی آسیب‌های اجتماعی باید پرداخته شود، گفت: تقویت مراکز روزانه بیش از گذشته باید در دستور کار قرار گیرد.

وی خانواده محور شدن خدمات و کار با مددجویان، سالمندان،کودکان، دختران فراری و بقیه افراد جامعه هدف بهزیستی بیش از پیش باید در مرکز توجه و برنامه‌ریزی قرار گیرد، گفت: چون این رویکرد در توانمندسازی و توان افزایی مددجویان بیش از هر روشی موثر است.

حسینی با اعلام اینکه تقویت رویکرد تواناسازی و توانبخشی به جای رویکردهای اعانه بگیری باید در اولویت کار قرار گیرد، گفت: متاسفانه در بسیاری از موارد اعانه بگیری رواج یافته است ما باید به جای اعانه دادن جامعه را مناسب سازی کنیم، خدمات توانبخشی، وسایل و تجهیزات توانبخشی ارائه و سازمان‌ها و مدارس و ادارات را مناسب سازی کنیم و از این طریق امکان توانمندسازی متناسب با جامعه محوری و رویکرد مشارکت فراگیر سایر دستگاه‌ها در دسترسی پذیری و جامعه فراگیر و از این طریق امکان تحقق رویکرد دارایی مبنا و ثروت محور بر رویکرد محدودیت یا نقص محور بیش از گذشته فراهم آید.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور گفت: در سنوات اخیر ایجاد مراکز مثبت زندگی و راه‌اندازی آن که به حدود ۳۰۰۰ مرکز رسیده است رویکرد مناسبی است به ویژه با کارکردهای مثبت از جمله کوچک سازی دولت واگذاری خدمات به بخش مردمی همچنین امکان خدمات تجمیعی در دسترس و معلم محور از نکات مثبتی است که مراکز مثبت زندگی به دنبال داشته است به عنوان مثال یک میلیون و دویست پرونده مستمری بگیران زن بهزیستی به این مراکز سپرده شده است در کنار سایر خدماتی که به صورت تجمیعی در محله و در دسترس ارائه می‌دهند .

وی در خصوص مراکز مثبت زندگی گفت: اما مراکز باید از جهاتی اصلاح شوند زیرا کارکردهای نامناسبی را هم از خود بر جای گذاشته اند از جمله باعث شده‌اند مراکز مددکاری و خیلی از موسسات دیگر کارایی خود را از دست داده و به حاشیه رانده شوند و موضوع دیگر اینکه از سرجمع سایر قسمت‌های بهزیستی که خود باید خدمات درخور ارائه دهند اعتبارات کسر شده و به این مراکز اضافه شده که موجب ناکارآمدی آن بخش‌ها نیز شده است و همچنین این مراکز هم با توجه به عدم توجه کیفی از ارائه خدمات تخصصی و کیفی مطلوب برخوردار نبوده اند.

ساختار سازمانی حوزه پیشگیری باید احیا و ارتقا یابد

بنابراعلام سازمان بهزیستی، حسینی به خدمات پیشگیرانه سازمان بهزیستی پرداخت و گفت: در حوزه پیشگیری ما با دو مقوله مواجه هستیم یک ساختار سازمانی حوزه پیشگیری که حتماً باید احیا و ارتقا یابد و دیگر، برنامه‌های حوزه پیشگیری که باید به سمت برنامه‌های ارتقایی هدایت شود.

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه در سنوات اخیر ساختار معاونت پیشگیری در حوزه‌های اعتیاد و آسیب‌ها ادغام شده است، بیان داشت: این در حالیست که حوزه پیشگیری از ماموریت‌های تخصصی سازمان بهزیستی است، ‌ماموریتی که سایر دستگاه‌ها به آن نمی‌پردازند به عنوان مثال اگر ما در حوزه درمان فعالیم وزارت بهداشت و درمان وجود دارد یا در حوزه آموزش وزارت آموزش و پرورش اما در حوزه پیشگیری به طور مشخص تنها سازمان بهزیستی است که دارای ساختار اداری بود و این ماموریت را باید به انجام می‌رساند.

وی ادامه داد: احیا این ساختار در سازمان بهزیستی امری ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می‌رسد همانگونه که می‌دانیم پیشگیری در سه سطح محقق می‌شود سطح اولیه که پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها تنبلی چشم، ناشنوایی و… پیشگیری در سطح ثانویه که به درمان مربوط می‌شود و پیشگیری در سطح ثالثه که به امور توانبخشی می‌پردازد به نظر می‌رسد ساختارسازمانی در حوزه پیشگیری در سازمان بهزیستی باید هم احیا و هم تقویت شود.

وی گفت: در برنامه‌های پیشگیری برنامه‌های ارتقایی هم توسعه یافته و جهت برنامه‌ها به این سمت هدایت شود، همه افراد آسیب دیده و در معرض آسیب‌ها به برنامه‌های ارتقایی نیاز دارند که علاوه بر رفع آسیب، وضع توانبخشی انها ارتقا یابد مانند سلامت که اکنون سازمان جهانی بهداشت سلامت را نبود بیماری تعریف نمی کند بلکه سلامت ارتقایی و کیفیت سلامت هم در برنامه‌ریزی بیش از گذشته لحاظ می‌شود .

سرپرست سازمان بهزیستی کشور با اعلام اینکه در حوزه پیشگیری بخش اصلی کار با تشکل‌های غیردولتی است، افزود: سازمان بهزیستی وضعیت نظارتی دارد که نظارت در این حوزه بسیار ضعیف است، باید نگاه به تشکل‌های غیردولتی نگاهی حمایتی، توانمندسازانه و نظارت پذیرانه باشد.