رسانه‌های کوچک با گام‌های بزرگ؛ مدیرمسئول «انصاف نیوز» از فلسفه تاسیس این رسانه و اهداف آن می‌گوید

شفقنارسانه– همواره از قدرت تاثیرگذاری رسانه های بزرگ بر افکار عمومی به دلیل امکانات و بودجه کلانی که دارند، سخن به میان می آید. با این حال نباید فراموش کرد، رسانه‌هایی با سازمان های کوچک اما کارآمد و فعالی هم وجود دارند که با عملکرد حرفه ای خود توانسته اند قدم های نسبتاً بزرگی بردارند و نقش مهمی در گسترش معرفت، ارتقاء آگاهی، و پویایی جامعه ایفا کنند. به عبارتی این سازمان های کوچک رسانه ای سعی کرده اند با استقلال نسبی تحریری در راستای نیازهای رسانه ای و مطالبات جامعه و منافع کشور حرکت کنند و با تبیین و نقد سیاست ها و عمکردهای مسئولان و ارائه ی دیدگاه های نخبگان و کارشناسان مختلف، راه های جدیدی به سوی جامعه چند صدایی بگشایند.  این رسانه ها کوشیده اند در حد ممکن با آسیب شناسی، راه حل محوری و آینده نگری و با ایجاد بستر  مناسب برای تغییرات ولو کوچک در نگرش‌ها و عملکردهای صاحبان اندیشه، نهادهای قدرت و مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیری و اجرایی به نفع مردم، زمینه ی تحولات بزرگتر در جامعه را فراهم آورند.

پایگاه خبری انصاف نیوز را می توان نمونه ای موفق از رسانه ای کوچک دانست که علاوه بر توجه به اهداف اولیه اش توانسته در سایر حوزه ها هم جامعه مخاطبانی را به سمت خود سوق دهد. سعی کردیم با علی اصغر شفیعیان، مدیرمسئول انصاف نیوز درباره فلسفه تاسیس این رسانه، اهداف آن، توصیه های ایشان به مسئولان و اهالی رسانه و… گفتگو کنیم.

ابوالفضل فاتح درباره علی اصغر شفیعیان می گوید: «ایسنا اگر ایسنا شد، به همت جوانان خلاقی بود که ریشه در اصالت های دین و میهن عزیزمان داشتند. جوانان درد آشنا و بی ادعایی که بذر صداقت و آگاهی می افشاندند و در این راه از هیچ فداکاری و کوششی دریغ نداشتند و هیچ مانعی ایشان را از هدف مقدسی که دنبال می کردند، باز نمی داشت. ایسنا رسانه ای با ساختار رشد «پایین به بالا» بود. خبرنگاران آن روز، دبیران و سردبیران آتی بودند.  در ایسنای آن دوران، خبرنگاران نقشی محوری داشتند و بخش عمده ای از گفتمان ایسنا از اندیشه و امیدهای ایشان برای نیل به جامعه ای معرفت بنیاد، آگاه و آزاد شکل می گرفت. آقای شفیعیان جوان نیز جوان نازک اندامی بود که از روستایی در نوشهر به عنوان خبرنگار افتخاری ایسنا، فعالیت رسانه ای خود را آغاز و  سپس مراتب خبرنگاری و دبیری را پیمود. او از رویش ها و درخشش های ایسنا بود و صفا و صمیمیتی کم نظیر داشت.  دانشجوی رشته ی برق که همچون بسیاری دیگر از خبرنگاران ایسنا از رشته ای دیگر به عرصه ی اطلاع رسانی وارد شده بود، از هوش و ذکاوتی مثال زدنی در این عرصه برخوردار بود و زاویه نگاه، صراحت، شجاعت و خستگی ناپذیری از شاخصه های اصلی رفتار رسانه ای اش بود. علی اصغر شفیعیان، بعدها ، ناچار به ترک مهمترین دلبستگی جوانی اش  یعنی ایسنا شد، اما تعهد او به مکتب ایسنا، همچنان استوار باقی ماند. نسل جدید ما، آقای شفیعیان را با انصاف نیوز می شناسد. همان رسانه ای که با دست خالی و به همت جوانانی چون دوران خبرنگاری خودش سری میان سرها برافراشت و در حد بضاعت صدای بی صدایان بوده است و شاهکار و  نقش آفرینی اش در انتخابات اخیر زبانزد است.  باشد که قدر امثال او و بسیاری از همقطارانش در ایسنا و پهنه ی رسانه ای کشورمان را بدانیم و خودش نیز قدر خودش را بداند، ان شاء الله»

گفتگوی شفقنارسانه با علی اصغر شفیعیان، مدیرمسئول انصاف نیوز را در ادامه بخوانید…

برایمان از فلسفه تاسیس «انصاف نیوز» بگویید؟ فکر تاسیس این رسانه از کی شروع شد و چه مسیری را برای اجرایی شدنش طی کردید؟

در سال ۱۳۹۱ به ذهنم رسید تا از کاندیدای خاصی برای انتخابات سال ۱۳۹۲ حمایت کنیم و در تحقیقاتی که انجام دادیم، در نهایت به آقای مسعود پزشکیان رسیدیم. موضوع را با خودشان مطرح کردم و قرار بود چند وقت بعد موافقت یا مخالفتشان را اعلام کنند. در آن مدت موضوع را با افراد بیشتری مطرح کردم و افراد بیشتری همراه شدند. این پروسه ادامه پیدا کرد.

در بهمن ۱۳۹۱ به این نتیجه رسیدیم که ما به رسانه ای برای دعوت مسعود پزشکیان برای انتخابات نیاز داریم. نام هایی برای رسانه درنظر گرفتیم با این حال آقای پزشکیان «انصاف» را پیشنهاد دادند و از انصاف در نهج الابلاغه گفتند. البته در آن سال آقای پزشکیان در انتخابات انصراف دادند و ما با شروع دولت آقای روحانی تصمیم گرفتیم «انصاف نیوز» را به عنوان یک رسانه نگهداریم.

چند ماه که «انصاف نیوز» فعالیت کرد، کار جدی تر شد. دلیل هم شاید به این برمی گشت که در آن سال های دشوار دولت آقای احمدی نژاد، رسانه ها بسیار ضعیف شده بودند و تریبونی برای شنیدن حرف افراد مختلف کم شده بود. حتی خیلی از رسانه های آن دوران دچار خودسانسوری و به انحراف کشیده شده بودند. در نتیجه به رسالت واقعی خود عمل نمی کردند.

وقتی دیدم عملکرد «انصاف نیوز» مورد توجه قرار گرفت در سال ۱۳۹۳ برایش مجوز گرفتم و در نمایشگاه مطبوعات هم شرکت کردیم. کار جدی تر شد و حتی در سال ۱۳۹۴ به دلیل اینکه به راحتی هر حرفی را به عنوان خط قرمز نمی پذیرفتیم، به مدت ۸ ماه توقیف موقت غیرقانونی شدیم که در نهایت تبرئه شدیم. از سال ۱۳۹۵ دفتر «انصاف نیوز» را راه انداختیم و تحریریه شکل گرفت.

در ماه های اول اگرچه به دلیل کمپین انتخاباتیمان ضرورت «انصاف نیوز» را احساس کردیم ولی کم کم به دلیل نیازهای جامعه خبری سایت انصاف نیوز جای خود را باز کرد.

در آن دوران با کنار کشیدن آقای پزشکیان از انتخابات چه اهداف و چشم‌اندازهای دیگری را دنبال کردید؟

هدفمان شکل گیری یک رسانه مورد اعتماد در جامعه بود، چراکه در آن سال ها به دلیل ایجاد خط قرمزهای عرفی بی معنا، اعتماد در جامعه کم شده بود و کار حرفه ای در حوزه رسانه تقریباً تحمل نمی شد. این ضعف ها در دوران آقای روحانی تا حد زیادی برطرف شد. سایت انصاف نیوز هم به گفته مخاطبان و همکاران رشد خوبی داشت و محتوای تولیدی اش دیده می شد.

به هرحال با این رسانه خصوصی کوچک که باید درآمد خود را در این وضعیت بد اقتصادی تامین کند، تا حدی می توانسیم رشد کنیم و نمی توان تمام حوزه های رسانه را تحت تاثیر قرار داد. در آن سال ها شاهد بودیم که بخش عمده ای از مرجعیت خبری از کشور خارج شد و همه حسرت آن را می خورند. چراکه اگر رسانه های بزرگ بتوانند حرفه ای عمل کنند، معایب موجود را به صورت حرفه ای رفع کنند، حتماً می توانیم فضای رسانه ای را به سمت ایده آل پیش ببریم به نحوی که رسانه های کشورمان مرجع اخبارمان باشند.

در این بین چه موانعی بر سر راه رسیدن به  اهدافتان وجود داشت؟

یکی از مهمترین موانع بر سر راه رسانه، قواعد نوشته یا نانوشته و نیز سانسورهایی است که بر سر راه رسانه ها شکل گرفته و به آن ملتزم شده اند. با این حال فراتر از این مسئله فکر می کنم وقتی اقتصاد رسانه ضعیف می شود، افراد حرفه ای حضورشان در این حوزه کمرنگ و برای امرار معاش وارد حوزه های دیگر می شوند، چون در این حوزه پولی در نمی آید. به عبارتی تنها از چند حوزه خاص از جمله ورزشی، اقتصادی و یا از راه های ناسالم می توان در رسانه پول درآورد. به همین دلیل یکی از راه های سالم برای رسیدن رسانه ها به اهدافشان، درست شدن اقتصاد رسانه است.

در «انصاف نیوز» سعی کردیم کمتر اسراف کنیم، به حداقل های مالی راضی باشیم، اقتصادی باشیم، بیشتر کار کنیم و… . البته واقعاً اینگونه عمل کردن سخت بود و من سعی کردم برای یافتن همکاران همراه و دلسوز، دوره های آموزشی برگزار کنیم که از سال ۱۳۹۵ تا کنون همچنان ادامه دارند. در این دوره ها نیروهای علاقمند شرکت می کنند، بعد از دو ماه آموزش های عملی و تئوری را می بینند، در صورت تمایل مدتی با انصاف نیوز به صورت افتخاری کار می کنند و در آخر اگر نیرو نیاز داشتیم از بین این افراد جذب می کنیم.

وضعیت مخاطبان سایت انصاف نیوز چگونه است؟ آیا توانسته است جامعه مخاطبانی خود را در این سال ها بسط دهد؟

در این مدت از طریق برخی از سیستم ها وضعیت مخاطبانمان را رصد می کنیم. اگرچه رسانه های معروفی داشتیم که در گذشته مخاطبان بالایی داشتند ولی در سال های اخیر سیر نزولی پیدا کرده اند. با این حال رشد سایت انصاف نیوز در این ۱۲ سال صعودی بوده است. البته در مقاطعی که مباحث سیاسی بود مخاطبانمان ۲ الی ۳ برابر می شدند. به عنوان مثال سال گذشته جهش بسیار خوبی در رشد مخاطب داشتیم و بازدید مخاطبانمان از ۲ میلیون بازدید در ماه به ۱۶ میلیون بازدید در ماه رسید.

چه استراتژی‌هایی برای افزایش مخاطبان به کار برده‌اید؟

در سایت انصاف نیوز دو نوع مخاطب هدف داریم. نوع اول؛ مخاطبان اصلی ما هستند که مطالبمان را در سایتمان می بینند و بخشی از مخاطبان هم مطالبمان را در رسانه های دیگر به صورت غیر مستقیم می بینند. تعداد دسته دوم خیلی بیشتر است. نوع دوم از مخاطبان ما که هدف اصلی ما نیستند، بازدیدکنندگانی هستند که برای دیدن خبرهای حاشیه ای و کسب درآمد، بازدید کننده اخبار ما هستند. این اخبار الزاما تولیدی ما نیستند، اگرچه به لحاظ هدفی کم ارزش تر هستند ولی می توانند بازدید بالایی داشته باشند و درآمد ما هم از آن ها تامین می شود. به عبارتی اخباری در حوزه های سینما، ورزش و… هستند که به عنوان اخبار اصلی و هدف به آن ها ورود نمی کنیم ولی برای کسب درآمد و بازدید بالا در سایت منتشر می شوند.

با این اوصاف بیشتر مطالبات چه گروه یا گروه های سیاسی، اجتماعی و… در «انصاف نیوز» منعکس می‌شود؟

کلاً سعی می کنیم در مباحثی که رسانه های دیگر وجود دارند و آن مطالبات را منعکس می کنند، ورود نکنیم. به عنوان نمونه رئیس جمهور، رئیس قوه قضاییه، رئیس مجلس شورای اسلامی و… زمانی که سخنرانی می کند، طبیعتاً چندین رسانه دولتی آن را به صورت مشابه پوشش می دهند، به همین دلیل معتقدم نیازی نیست که ما هم پوشش دهیم. یا در برخی حوزه ها هم که رسانه های دیگر ورود می کنند، ما وارد نمی شویم و با آن ها رقابت نمی کنیم، بلکه تنها به بازنشر این اخبار اکتفا می کنیم.

اما حوزه هایی هستند که به هر دلیلی صدای آن ها شنیده نمی شود و ما معتقدیم باید شنیده شود، به همین دلیل سعی می کنیم منعکس کننده صدای آن ها باشیم. این گروه دو بخش هستند. اول؛ به لحاظ محدودیت هایی برخی از رسانه ها کمتر به سراغ آن ها می روند و یا به هر دلیلی رسانه دیگری برای پوشش آن ها وجود ندارد. ما در انصاف نیوز سعی داریم که نیازهای افراد این حوزه ها را منعکس کنیم.

چگونه  این افراد را پیدا و سعی می‌کنید تا به نیازها و خواسته‌های این گروه‌ها پاسخ دهید؟

به مرور زمان رسانه متوجه این افراد می شود و آن ها هم طول می کشد تا شما را پیدا کنند. به عنوان نمونه سال هاست بسیاری از تشکل ها و فعلان دانشجویی که رسانه های داخلی صدای آن ها را معمولاً پوشش نمی دهند به ما مراجعه می کنند و ما هم در این سال ها آن ها را پیدا کردیم. به همین دلیل سعی داریم رسانه آن ها باشیم و صدایشان را منعکس کنیم. علاوه بر این افراد، فعالان سیاسی، فعالان اقتصادی و… هم هستند که صدایشان شنیده نمی شود و تریبونی برای بیان نظرات و دفاعیات خود ندارند، قاعدتاً منِ رسانه باید به این افراد تریبون دهم تا از خود دفاع کنند.

آیا در این سال ها بازخوردهایی از مخاطبان خود دریافت کرده‌اید که بتواند به بهبود محتوای سایت کمک کند؟

ما با مخاطبان خود ارتباط زیادی داریم. به عبارتی روزانه نظرات مخاطبان در سایت را بررسی می کنیم و یا در شبکه های اجتماعی به نظرات افراد واکنش نشان می دهیم. حتی برخی از مخاطبان روزانه با ما تماس می گیرند و مطالبات خود را بیان می کنند. اگرچه گاهی مطالباتشان در حوزه کاری ما قرار نمی گیرد ولی حداقل سعی می کنیم گوش شنوایی برای شنیدن صدایشان باشیم.

به عنوان نمونه اخیراً مادری با ما تماس گرفت و گفت: «فرزند ۱۴ ساله اش مورد برخورد بد نیروی انتظامی به دلیل حجاب قرار گرفته است». ما این خبر را راستی آزمایی و در آخر منعکس کردیم که انعکاس بالایی داشت. نیروی انتظامی به آن واکنش نشان داد و قوه قضاییه هم دستور پیگیری و رسیدگی داد.

چگونه سعی کردید ضمن رعایت خط قرمزها، به مطالبه مخاطبان پاسخ دهید؟

یکسری از ادعاها هستند که اگر به لحاظ حقوقی نتوانیم از آن ها دفاع کنیم، سعی می کنیم آن ها را کشف و به آن ها رسیدگی کنیم. بخش هایی از آن ها را هم به دلیل عدم توانایی در دفاع، مجبوریم منعکس نکنیم. بخشی هایی هم ادعا هستند و ما مجبوریم از مسئولان و مخاطبان بخواهیم تا درک این را داشته باشند که شهروندی بتواند نظر و نگاهش را در رسانه بیان کند و گاهی پیش آمده که درک کرده اند، گاهی کار به شکایت از طرف کشیده شده و گاهی هم رضایت داده اند.

با این حال ما به عنوان رسانه سعی می کنیم به نحوی صحبت های افراد را منعکس کنیم که دیگران فکر نکنند با قصد و غرض قبلی کار انجام شده است.

در خبرها، گزارش‌ها، یادداشت‌ها و سایر محتوای سایت انصاف نیوز، تا چه اندازه  افکار عمومی و نخبگان محوریت داشته اند و تا چه اندازه تحت تاثیر قدرت های سیاسی بوده اید؟

البته تنها قدرت های سیاسی نیستند که در محتوای رسانه دخالت دارند و قدرت های غیرسیاسی هم هستند. بیشترین شکایت ها از انصاف نیوز، جاهایی بوده که به یکسری از شرکت ها، دستگاه ها و موسسات خصوصیِ اقتصادی مربوط می شد. این شرکت ها معمولاً وکلای بسیار قدری دارند و سعی می کنند شما را خسته و از پای در بیاورند. با این حال ما سعی کردیم تا جای ممکن اسیر قدرت آن ها نشویم. گاهی فشارهایشان به نتیجه رسیده، گاهی نرسیده و گاهی متوجه شده اند که رسانه نیت بدی نداشته است.

چگونه بین مطالبات مردم و نخبگان با مطالبات حاکمیت تعادل برقرار کرده‌اید؟

این مسئله ساده نیست با این حال خارج از کار رسانه ای، این توافق خط مشی سیاسی خودمان هم است. به عبارتی تمایل داریم تا به نوعی این توافق را بین جامعه، نخبگان و حاکمیت به وجود بیاوریم. گاهی بدون لکنت نقدهایمان را نسبت به صاحبان قدرت مطرح کردیم و در مقابل گاهی هم به صراحت نقدهایمان را نسبت به جامعه و نخبگان هم گفتم.

سعی کردیم در طول زمان ثابت کنیم به عنوان رسانه نقدمان را به راحتی منعکس می کنیم و برایمان فرقی نمی کند که طرفمان حاکمیت باشد یا مردم. این کار در طول زمان جواب داده است.

آیا تجربه‌ای از برخورد با چالش‌ها و فشارهای ناشی از این تعادل دارید؟

تجربه ها زیاد است و خیلی از آن ها را خبری نکردیم. در این سال ها حدود ۶۰ شکایت داشتم که از میان آن ها تنها حدود ۵ شکایت در دادگاه بررسی شد. به عنوان نمونه در سال ۱۳۹۴ به دلیل انتشار عکس و خبر از میرحسین موسوی و سید مهدی کروبی دادستان تهران از ما شکایت کرد و بازپرس برای ما قرار توقیف موقت صادر کرد و ماه ها برای حل این مشکل تلاش کردیم. در نهایت ممنوعیتی که بازپرس به آن اشاره داشت در دادگاه ثابت نشد و تبرئه و رفع توقیف شدیم. چرا باید برای چیزی که ممنوع نیست یک رسانه توقیف شود؟

در ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ و اولین روز شروع به کار دولت مرحوم سید ابراهیم رئیسی از انصاف نیوز شکایت شد و سال گذشته به اجرا در آمد. متاسفانه با فشاری که دستگاه های دولتی آورده بودند با استفاده حداکثری از قانون، کاری کردند که من از مدیرمسئولی و صاحب امتیازی انصاف نیوز محروم شدم. حتی زمانی که جانشین معرفی کردم در بررسی ها آنقدر مسئله را کش دادند تا ناتوانی انصاف نیوز از فعالیت ادامه پیدا کند. در نهایت یک قاضی در دیوان عالی کشور اعاده دادرسی من را پذیرفت و دوباره به فعالیت رسانه ای برگشتم.

آیا می توانید به نوآوری، یا عرصه ها و یا اقدامات رسانه ای یا سوژه هایی که در انصاف نیوز کلید آن را زده اید و منشا تاثیر مشخص بوده است، اشاره ای کنید؟

شاید یکی از این نوآوری ها بخش صدای مردم باشد که ما سالهاست آن را راه انداختیم و نظرات مردم را به سمت خود جلب کرده ایم. مورد بعدی آموزش خبرنگاران در کنار فعالیت رسانه ای است. علاوه بر آن در اواخر دهه ۹۰ که مناظره ها هنوز داغ نبود، تعدادی مناظره بسیار داغ (تاج زاده با زیدآبادی یا تاجزاده با فرخ نگهدار) برگزار کردیم. خیلی از مردم فکر می کردند که وارد خط قرمزها شدیم. از طرفی هم مصاحبه های زنده ای هم برگزار می کردیم که ویژگی مهم آن ها زنده بودنشان بود و حرف های داغ و جذابی در آنجا بیان می شد و ما نمی توانستیم جلوی آن را بگیریم.

به عنوان نمونه با خانمی که چپ گرا، ضد صهیونیست و ساکن اسرائیل بود، گفتگویی در نقد عملکرد اسرائیل و صهیونیست ها انجام دادیم که در زمان خود جنجال زیادی به پا کرد. البته نسخه ای از مصاحبه باقی ماند و تعداد زیادی از آن را مجبور شدیم که حذف کنیم. اگرچه تخلفی در این مصاحبه ها صورت نگرفته بود با این حال از ما شکایت شد، دادسرا رفتیم. من بعداً چند یادداشت نوشتم و در جواب روزنامه کیهان و دیگر منتقدین گفتم که این کار عیب و نقصی نداشته و بسیار حرفه ای بوده است.

نمونه بعدی، مصاحبه با خانواده دو نفر از سرنشینان هواپیمای اوکراینی بود که فرزندانشان در این حادثه از دست داده بودند و در نوع خود تاثیرگذار شد.

منبع درآمد انصاف نیوز از کجا تامین می شود و عملکرد خود را در مقایسه با بودجه سالانه چگونه ارزیابی می کنید؟

کاملا خودکفا هستیم و درآمدمان از طریق تبلیغات تامین می شود. البته بخش کمی از درآمدمان از یارانه تامین می شود که یک بیستم هزینه هایمان نیست. در حال حاضر با خودم، ۶ نفر به صورت فعال در دفتر انصاف نیوز حضور داریم و یک نفر تمام وقت ولی خارج از تحریریه است. یک نفر هم به صورت پاره وقت در بخش کامنت ها و پیام های دریافتی با ما همکاری دارد. ۲ الی ۳ نفر هم که مربوط به بخش خدمات و یا بازنشر هستند. در کل هزینه های مجموعه انصاف نیوز با اجاره مکان و… حدود ۱۸۰ میلیون تومان در ماه است که کامل از تبلیغات تامین می شود درحالی که یارانه حدود ۱۰۰ میلیون تومان در سال است.

آیا تغییراتی در قوانین و مقررات پیشنهاد می‌دهید که به بهبود شرایط رسانه‌ها و آینده رسانه در کشورمان کمک کند؟

اگر بخواهیم قانونی را تغییر دهیم، بهترین کار ممنوعیت رسانه داری دولتی است. یعنی اگر حاکمیت از رسانه داری کنار بکشد یا تنها صداوسیما و ایرنا را اداره و سایر رسانه هایش را واگذار کند، آن وقت تمام رسانه ها در کشور می توانند رشد کنند و نفس بکشند.

تا کنون هیچ کدام از رسانه های دولتی نتوانسته اند محوریتی در حوزه رسانه پیدا کنند. برای همین اگر رسانه های حاکمیتی نباشند حتماً رسانه های حوزه خصوصی همانند سایر کشورها رشد بالایی خواهند داشت.

چه اقداماتی می‌توان انجام داد تا رسانه‌های ایرانی بتوانند در منطقه مرجعیت داشته و  با رسانه‌های بین المللی  رقابت کنند؟

ما کشوری هستیم که روابطمان با کشورهای دیگر کم است. بنابراین اگر روابط اقتصادیمان با کشورهای همسایه و دیگران بیشتر شود، خود به خود این نیاز احساس می شود که رسانه هایی با زبان های دیگر داشته باشیم که در منطقه و جهان حضور داشته باشند. فکر می کنم با گشایش سیاسی و دیپلماسی این اتفاق بیفتد.

فکر می کنید چگونه می‌توان اعتماد عمومی را به رسانه‌ها افزایش داد و نقش رسانه‌ها را در جامعه تقویت کرد؟

منابع خبر شامل؛ مشاهده خبرنگار، کتاب، دولت ها و… است. اگر دولت نتواند اعتماد مردم را بدست بیاورد و عملکردش در راستای اعتماد زدایی باشد، خود به خود رسانه ها در آن کشور ضعیف می شوند. به عنوان نمونه خبر هواپیمای اوکراینی، بنزین و… را در نظر بگیرید، وقتی رسانه ها مجبور باشند، دانسته یا نادانسته اخباری را منعکس کنند که واقعیت ندارد، خود به خود باعث می شود که اعتماد از آن رسانه کم شود. به همین دلیل من فکر می کنم دولت ها در اعتماد مخاطبان به رسانه تاثیر دارند و منبع بسیار مهمی هستند. امیدوارم که با بهبود حکمرانی و به کار آمد دولت های اعتمادزا، اعتماد مردم به رسانه ها هم بالا برود.