راه اندازی سیستم هوشمند مدیریت مخازن؛ تحولی در صنعت نفت کشور

مهدی سار رئیس مرکز مدیریت هوشمند چاه، مخزن و تاسیسات سطح الارض  میادین نفتی  امروز در بازدید خبرنگاران از این مرکز گفت: (WRFM) مسیر جدیدی را برای ارتقاء بهره‌وری و دسترسی سریع‌تر به دانش فنی در حوزه بالادست صنعت نفت ترسیم کرده است خصوصا اینکه از هوش مصنوعی بهره بردهین سرعت کار را افزایش می دهد.

وی در توضیح (WRFM) گفت:  مرکز مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات سطح‌الارضی اولین مرکز در ایران است که در این شرکت زیر نظر هلدینگی راه اندازی شده تا استخراج انرژی به سهولت، با دقت و با ایمنی و پایداری بالایی انجام بگیرد.

 راه‌اندازی سیستم هوشمند مدیریت مخازن، تحولی در صنعت نفت کشور 

سیدسار، رئیس مرکز WRFM (مدیریت هوشمند مخازن نفت و گاز)، در سخنانی با اشاره به ضرورت تحول دیجیتال در صنعت نفت، از راه‌اندازی سیستم یکپارچه هوشمند برای بهینه‌سازی تولید و مدیریت دینامیک مخازن خبر داد. 

وی با تأکید بر لزوم سرمایه‌گذاری هدفمند در این صنعت، اظهار داشت: سرمایه‌گذاری در صنعت نفت نیازمند ارقام کلان است، اما نکته حیاتی این است که هر دلار هزینه‌شده باید بیشترین ارزش و سود را ایجاد کند. این یک مسیر مداوم است و ما در WRFM با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، این مسیر را تسهیل کرده‌ایم. 

مدل استاتیک vs دینامیک: نیاز به تصمیم‌گیری لحظه‌ای 

رئیس WRFM با اشاره به تفاوت مدل‌های سنتی و مدرن مدیریت مخازن، توضیح داد: در روش‌های قدیمی، مطالعات مخزن بر اساس داده‌های گذشته انجام می‌شد و گاهی تا دو سال زمان می‌برد، درحالی که مخزن یک سیستم پویا (دینامیک) است. امروزه با سیستم هوشمند WRFM، اطلاعات به صورت لحظه‌ای پردازش می‌شود و تصمیم‌گیری‌ها با دقت و سرعت بالا انجام می‌شود.

ایران، سومین دارنده ذخایر نفتی؛ چالش تبدیل منابع به ثروت 

وی با اشاره به جایگاه ایران در میان کشور‌های دارنده ذخایر نفتی، خاطرنشان کرد:  ارزش واقعی در تولید و تبدیل نفت به ثروت است، نه صرفاً داشتن مخازن. سیستم ما با پیش‌بینی دقیق تولید و پایش مستمر، به بهره‌وری بیشتر کمک می‌کند. اگر پیش‌بینی تولید ۶۰ هزار بشکه باشد، هرگونه انحراف از این عدد به سرعت شناسایی و اصلاح می‌شود.

حلقه مفقوده صنعت نفت: یکپارچگی اطلاعات و هوشمندسازی 

وی با انتقاد از سیستم‌های جزیره‌ای و کاغذبازی در شرکت‌های نفتی، افزود: در روش‌های سنتی، اطلاعات بین واحد‌ها به کندی منتقل می‌شد و تصمیم‌گیری بر اساس داده‌های نادرست یا قدیمی انجام می‌گرفت. اما سیستم WRFM به صورت ۲۴ ساعته و آنلاین، داده‌ها را حتی در مقیاس ثانیه پردازش می‌کند.

همکاری با دانشگاه‌های برتر و حذف کار‌های تکراری 

رئیس WRFM از همکاری با دانشگاه صنعتی شریف و دیگر مراکز علمی برای توسعه این سیستم خبر داد و گفت: با خودکارسازی فرآیندها، مهندسان ما دیگر درگیر کار‌های تکراری نیستند و می‌توانند بر نوآوری و حل چالش‌های پیچیده تمرکز کنند. این یعنی خلق ارزش افزوده بالاتر برای شرکت‌های نفتی.

نتیجه‌گیری: گذر از مدیریت واکنشی به پیش‌گیرانه 

سیدسار در پایان با اشاره به بلوغ سیستم‌های مدیریتی در صنعت نفت جهان، تصریح کرد: شرکت‌های نفتی پیشرو در سطح ۳ و ۴ مدیریتی عمل می‌کنند، درحالی که بسیاری از شرکت‌های داخلی هنوز در سطوح ۱ و ۲ هستند. WRFM با رویکرد یکپارچه و هوشمند، صنعت نفت ایران را به سمت مدیریت پیش‌گیرانه و تصمیم‌گیری مبتنی بر داده سوق می‌دهد.

به گفته وی، این سیستم هوشمند که با همکاری متخصصان حوزه‌های زمین‌شناسی، مهندسی نفت و علوم کامپیوتر توسعه یافته، تحولی اساسی در بهینه‌سازی تولید و کاهش هزینه‌های عملیاتی ایجاد کرده است.

رئیس WRFM از تبدیل مهندسان نفت به دانشمندان داده و دستاورد‌های سیستم هوشمند مدیریت مخازن و از آموزش مهندسان نفت برای تبدیل شدن به دانشمندان داده خبر داد و گفت: ما در این مرکز، مهندسان نفت را با آموزش‌های تخصصی به متخصصان داده تبدیل کردیم. این مسیری بود که شرکت‌های پیشروی جهانی از سال ۱۹۹۸ آغاز کردند و حدود ۲۰ سال طول کشید، اما امروزه با پیشرفت فناوری، این فرآیند سریع‌تر شده است.

هوشمندسازی میادین نفتی؛ از نظریه تا اجرا 

وی با اشاره به راه‌اندازی رسمی این سیستم در دی‌ماه ۱۴۰۰ با حضور مقامات ارشد صنعت نفت، افزود: پس از یک سال توسعه، سیستم هوشمند WRFM به مرحله عملیاتی رسید. این سیستم با اندازه‌گیری لحظه‌ای پارامتر‌هایی مانند فشار، دما و دبی تولید، امکان تصمیم‌گیری بهینه را فراهم می‌کند. به‌عنوان مثال، در یکی از میادین، نفت از عمق ۴۶۰۰ متری با دمای ۱۳۷ درجه سانتیگراد و فشار ۱۸۲۲ psi استخراج می‌شود و سیستم به‌صورت خودکار این پارامتر‌ها را پایش می‌کند تا از حوادثی مانند انفجار چاه جلوگیری شود.

افزایش تولید با مدیریت هوشمند 

رئیس WRFM با اشاره به نتایج عملی این سیستم، اعلام کرد: در یکی از میادین، با شناسایی به‌موقع یک مشکل و انجام اقدامات اصلاحی، تولید روزانه از ۶ هزار بشکه به ۱۵۰۰ بشکه افزایش یافت و در نهایت به ۳ هزار بشکه رسید. این یعنی صرفه‌جویی میلیون‌دلاری و جلوگیری از اتلاف منابع. در پروژه‌ای دیگر، با بهینه‌سازی عملیات، تولید را ۴۰۰ بشکه در روز افزایش دادیم که ارزشی معادل ۱۵ میلیون دلار در سال ایجاد کرد.

 چالش‌های فنی و امنیتی 

سیدسار با تأکید بر اهمیت امنیت داده‌ها در سیستم‌های هوشمند، توضیح داد: تمامی داده‌ها در شبکه داخلی شرکت و با استفاده از سیستم‌های وایرلس اختصاصی منتقل می‌شوند تا از نشت اطلاعات جلوگیری شود. حتی در صورت قطعی اینترنت، داده‌ها ذخیره شده و بلافاصله پس از اتصال مجدد پردازش می‌شوند.

همکاری با شرکت‌های داخلی و بین‌المللی 

وی با اشاره به همکاری با شرکت ملی حفاری ایران و شرکت‌های بین‌المللی، گفت: در سال‌های ۹۴ تا ۹۶، اولین قرارداد‌ها با شرکت‌های خارجی منعقد شد، اما امروز یک شرکت ایرانی به‌صورت ۱۰۰درصد مستقل این خدمات را ارائه می‌دهد. قرارداد فعلی ما تا ۲۰۳۹ ادامه دارد و آماده ارائه خدمات به سایر میادین هستیم.

 صنعت نفت ایران در مسیر دیجیتال‌سازی 

رئیس WRFM در پایان خاطرنشان کرد: هدف نهایی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها است. سیستم هوشمند WRFM نه‌تنها تولید را ۲۰ تا ۲۵درصد افزایش داده، بلکه از طریق پیش‌بینی و پیشگیری از مشکلات، از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند. این مدل، آینده صنعت نفت ایران را متحول خواهد کرد.این سیستم که با همکاری دانشگاه‌های داخلی و متخصصان بین‌المللی توسعه یافته، گامی بلند در جهت خودکفایی صنعت نفت و افزایش تولید به‌صورت پایدار است.