شفقنا رسانه- نوروز، به عنوان آغاز سال نو و فصل بهار، نماد تجدید حیات طبیعت است، علاوه بر آن این فصل فرصتی برای بازآفرینی روابط انسانی و اجتماعی محسوب می شود چراکه در این ایام، با توجه به سنت‌ها و آداب و رسوم خاص، افراد به هم نزدیک‌تر می‌شوند و فرصتی برای تجدید دوستی‌ها و ارتباطات فراهم می‌شود. لعیا محبوبی، دکترای علوم ارتباطات در این باره می‌گوید: رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج ارزش‌های نوروز دارند. پخش برنامه‌های خانوادگی، فیلم‌ها و مستندهای مرتبط با نوروز، باعث می‌شود مردم بیشتر با سنت‌های خود ارتباط برقرار کنند. همچنین، پیام‌های تبلیغاتی و محتوای رسانه‌ای که بر همدلی، گذشت و ارتباطات مثبت تأکید دارد، می‌تواند جامعه را به سمت تعاملات سالم‌تر سوق دهد. رسانه‌های محلی هم می‌توانند با معرفی آیین‌های نوروزی خاص هر منطقه، حس تعلق فرهنگی را تقویت کنند. پخش فیلم‌ها و سریال‌های خانوادگی که بر روابط بین‌نسلی، رفع کدورت‌ها و دور هم بودن تأکید دارند، می‌تواند الهام‌بخش مخاطبان برای تقویت روابط خانوادگی باشد.
لعیا محبوبی، دکترای علوم ارتباطات و پژوهشگر حوزه ارتباطات انسانی با اشاره به تاثیر نوروز بر تقویت روابط انسانی و اجتماعی در جامعه به شفقنا رسانه می گوید: نوروز با ایجاد فرصتی برای دیدارهای خانوادگی، دوستانه و اجتماعی، روابط انسانی را تقویت می‌کند. این جشن، افراد را از روزمرگی و مشغله‌های فردی خارج کرده و آن‌ها را به سمت تعامل و همدلی سوق می‌دهد. سنت‌هایی مانند دید و بازدید، سفره هفت‌سین، سیزده‌بدر و… زمینه را برای ارتباط بیشتر و تقویت پیوندهای اجتماعی فراهم می‌کنند.
او به بیان آداب و رسومی می پردازد که می‌تواند به بازآفرینی روابط میان افراد کمک کند و می گوید: دید و بازدیدهای نوروزی یکی از مهم‌ترین آدابی است که به بازآفرینی روابط کمک می‌کند. در این ایام، بسیاری از افراد که شاید در طول سال کمتر ارتباط داشته‌اند، به دیدار یکدیگر می‌روند و دلخوری‌ها را کنار می‌گذارند. عیدی دادن، به‌ویژه به کودکان، حس محبت و سخاوت را تقویت می‌کند. آیین‌هایی مانند سیزده‌بدر، که افراد را به جمع‌های خانوادگی و دوستانه در دل طبیعت می‌کشاند، نیز باعث تقویت ارتباطات اجتماعی می‌شود.
محبوبی با اشاره بر نقش نوروز بر بهبود روابط خانوادگی می گوید: نوروز یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها برای تقویت روابط خانوادگی است، زیرا در این ایام، اعضای خانواده وقت بیشتری برای تعامل با یکدیگر دارند و می‌توانند از نظر عاطفی به هم نزدیک‌تر شوند. ایجاد زمان برای تعامل و گفت‌وگو از جمله فرصت های نوروز است چراکه بسیاری از خانواده‌ها در طول سال به دلیل مشغله‌های کاری و تحصیلی کمتر فرصت گفت‌وگو پیدا می‌کنند. اما در نوروز، این فرصت فراهم می‌شود که اعضای خانواده، از نسل‌های مختلف، کنار هم بنشینند، درباره اتفاقات سال گذشته صحبت کنند و حتی برنامه‌هایی برای آینده بچینند.
او ادامه می دهد: تقویت ارتباط میان نسل‌ها از جمله فرصت دیگر نوروز است چراکه کودکان و نوجوانان در نوروز، فرصت بیشتری برای شنیدن خاطرات قدیمی و آشنایی با فرهنگ خانوادگی خود دارند. بزرگ‌ترها نیز از این تعاملات احساس ارزشمندی و احترام می‌کنند. علاوه بر آن در این ایام افراد تلاش می کنند تا کدورت‌ها را رفع و همدلی را تقویت کنند. به عبارتی بسیاری از افراد در نوروز تلاش می‌کنند دلخوری‌های قدیمی را کنار بگذارند. تماس‌های تبریک، دید و بازدیدها و حتی یک پیام ساده، می‌تواند زمینه‌ای برای آشتی و بهبود روابط باشد. افزایش حس همکاری و مشارکت از دیگر فرصت های نوروز است. فعالیت‌هایی مثل خانه‌تکانی، خرید نوروزی و آماده‌سازی پذیرایی از مهمانان، زمانی را برای همکاری اعضای خانواده ایجاد می‌کند. همین تعاملات روزمره، روابط را تقویت کرده و حس تعلق خانوادگی را افزایش می‌دهد. ناگفته نماند سنت‌هایی مانند چیدن سفره هفت‌سین، خرید لباس نو و برنامه‌ریزی برای سفرهای نوروزی، خاطرات ارزشمندی برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند که تا سال‌ها در ذهن افراد باقی می‌ماند و موجب تقویت پیوندهای عاطفی می‌شود.
با این اوصاف چگونه می‌توان از جشن‌های نوروزی برای تقویت ارتباطات اجتماعی در محله‌ها و جوامع محلی استفاده کرد؟ محبوبی پاسخ می دهد: نوروز فقط فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی نیست، بلکه در سطح گسترده‌تر، می‌تواند به افزایش همبستگی در محله‌ها و جوامع محلی نیز کمک کند. برگزاری برنامه‌های نوروزی در محله‌ها، مانند جشن‌های خیابانی، مراسم سنتی یا بازارچه‌های نوروزی، فرصتی برای تعامل همسایگان و افزایش حس همدلی است. همچنین، کمک به خانواده‌های نیازمند در ایام نوروز، مانند اهدای لباس و بسته‌های غذایی، موجب گسترش روحیه همکاری و مهربانی در جامعه می‌شود.
او با اشاره به نقش فناوری در جشن‌های نوروز و تقویت روابط انسانی می گوید: فناوری، به‌ویژه در سال‌های اخیر، تأثیر قابل‌توجهی بر نحوه برگزاری نوروز و تعاملات اجتماعی در این ایام گذاشته است. اگرچه برخی معتقدند که وابستگی به فضای مجازی، ارتباطات سنتی را کاهش داده، اما استفاده درست از فناوری می‌تواند به حفظ و حتی تقویت روابط کمک کند. بسیاری از افراد به دلیل مهاجرت یا مشغله‌های کاری نمی‌توانند در دید و بازدیدهای نوروزی شرکت کنند. تماس‌های تصویری، ارسال پیام‌های تبریک و حتی تماس‌های صوتی ساده، می‌توانند این فاصله را کمتر کنند و ارتباطات را زنده نگه دارند.
محبوبی ادامه می دهد: شبکه‌های اجتماعی این امکان را فراهم کرده‌اند که افراد تصاویر و خاطرات نوروزی خود را با دیگران به اشتراک بگذارند. این کار نه‌تنها احساس نزدیکی ایجاد می‌کند، بلکه به احیای سنت‌های نوروزی و ترویج فرهنگ آن نیز کمک می‌کند. در شرایطی که برخی افراد امکان دیدار حضوری ندارند، برگزاری دورهمی های مجازی، جلسات گروهی آنلاین یا حتی پیام‌رسانی‌های گروهی، می‌تواند جایگزین موقتی برای دید و بازدیدهای سنتی باشد. برنامه‌های تلویزیونی، پادکست‌ها و محتوای تولید شده در فضای دیجیتال، به ویژه برای نسل جوان، راهی برای آموزش ارزش‌های نوروز و آشنایی با آیین‌های مختلف این جشن است. با وجود مزایای فناوری، یکی از چالش‌ها این است که افراد ممکن است بیش از حد درگیر تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی شوند و تعاملات واقعی را نادیده بگیرند.
با این اوصاف رسانه‌ها چگونه می‌توانند در این ایام روابط انسانی و اجتماعی جامعه را ارتقاء بخشند؟ این دکترای علوم ارتباطات پاسخ می دهد: رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج ارزش‌های نوروز دارند. پخش برنامه‌های خانوادگی، فیلم‌ها و مستندهای مرتبط با نوروز، باعث می‌شود مردم بیشتر با سنت‌های خود ارتباط برقرار کنند. همچنین، پیام‌های تبلیغاتی و محتوای رسانه‌ای که بر همدلی، گذشت و ارتباطات مثبت تأکید دارد، می‌تواند جامعه را به سمت تعاملات سالم‌تر سوق دهد. رسانه‌های محلی هم می‌توانند با معرفی آیین‌های نوروزی خاص هر منطقه، حس تعلق فرهنگی را تقویت کنند. پخش فیلم‌ها و سریال‌های خانوادگی که بر روابط بین‌نسلی، رفع کدورت‌ها و دور هم بودن تأکید دارند، می‌تواند الهام‌بخش مخاطبان برای تقویت روابط خانوادگی باشد.
او ادامه می دهد: پخش مستندهایی درباره آیین‌های نوروزی در شهرها و روستاهای مختلف ایران، حس غرور ملی و تعلق فرهنگی را تقویت کرده و مردم را به حفظ این سنت‌ها ترغیب می‌کند. امروزه بسیاری از مردم از طریق شبکه‌های اجتماعی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. رسانه‌ها می‌توانند با تولید محتوای مناسب، فضای مثبتی در این پلتفرم‌ها ایجاد کنند. مثلاً: تشویق مردم به اشتراک‌گذاری تجربیات نوروزی خود، از جمله عکس‌های سفره هفت‌سین، پیام‌های تبریک و ویدئوهای خانوادگی، که حس نزدیکی و تعامل را تقویت می‌کند. راه‌اندازی کمپین‌های اجتماعی مانند نوروز بدون کینه که مردم را به رفع کدورت‌ها و شروع سال جدید با انرژی مثبت تشویق می‌کند. ترویج سنت‌های کهن مانند عیدی دادن مجازی به‌عنوان راهی برای ابراز محبت به عزیزانی که از ما دور هستند.
محبوبی می گوید: رسانه‌ها می‌توانند با تهیه گزارش‌هایی درباره اقدامات خیریه در نوروز، مانند اهدای لباس و غذا به نیازمندان یا برگزاری جشن‌های نوروزی برای کودکان بی‌سرپرست، حس مسئولیت اجتماعی را در جامعه تقویت کنند. این گزارش‌ها می‌توانند مردم را تشویق کنند تا در فعالیت‌های خیرخواهانه مشارکت کنند. رسانه‌های محلی (مانند شبکه‌های استانی و رادیوهای محلی) می‌توانند با تمرکز بر سنت‌های خاص هر منطقه، حس هویت و تعلق اجتماعی را در بین مردم تقویت کنند. پخش داستان‌های بومی مرتبط با نوروز، نمایش آداب و رسوم محلی و معرفی رویدادهای اجتماعی و فرهنگی نوروزی، باعث می‌شود مردم بیشتر در این جشن‌ها شرکت کنند و تعاملات اجتماعی‌شان افزایش یابد.
او ادامه می دهد: برای بسیاری از افراد، نوروز ممکن است زمان تنهایی و احساس دلتنگی باشد، به‌ویژه برای سالمندان، افراد مهاجر یا کسانی که عزیزان خود را از دست داده‌اند. رسانه‌ها می‌توانند با برنامه‌های خاص مانند نوروز همراه با شما یا دلگرمی‌های نوروزی، فضایی ایجاد کنند که این افراد احساس کنند که بخشی از یک جامعه بزرگ‌تر هستند. همچنین، برنامه‌های تعاملی مانند تماس‌های تلفنی زنده یا پیام‌های مردمی در رادیو و تلویزیون، می‌تواند حس نزدیکی و همراهی را برای این افراد به ارمغان بیاورد. نوروز زمان مناسبی برای یادگیری و تبادل دانش فرهنگی است. رسانه‌ها می‌توانند از این فرصت برای ارائه اطلاعاتی درباره تاریخچه نوروز، فلسفه آن و تأثیرات مثبت آن بر روابط انسانی استفاده کنند. برنامه‌های مستند، مقالات آنلاین و ویدئوهای کوتاه آموزشی می‌توانند به نسل جوان کمک کنند تا ارزش‌های این جشن را بهتر درک کنند و آن را به شیوه‌ای مدرن و متناسب با شرایط امروز حفظ کنند.
source