تلخی‌های یک غفلت کوتاه

به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایران، بنابر آمارهای موجود، سال گذشته در کشورمان بیش از ۲۰ هزار نفر بر اثر تصادف جان خود را از دست داده‌اند. همچنین هر سال ۶۰ هزار نفر از آسیب‌دیدگان تصادفات دچار معلولیت جسمی می‌شوند. ذکر این نکته مهم است که بدانیم در رأس مثلث تصادف، عامل انسانی نقش اساسی دارد و بیش از ۷۵ درصد از تصادف‌ها به همین عامل برمی‌گردد. اما مشکل کجاست؟ جاده‌ها مشکل آفرین هستند، قوانین کافی نداریم‌، خودروها استاندارد ایمنی بالایی ندارند یا مشکل جای دیگری است و ما همواره خطر را فقط برای دیگران می‌دانیم؟

هر روز ۳۲ سانحه تصادف

علیرضا رئیسی، معاونت بهداشت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رابطه با آمار معلولیت‌های ناشی از تصادف می‌گوید: « در سراسر دنیا حوادث ترافیکی یکی از معضلات کشورهاست و به عنوان علت اصلی معلولیت و مرگ و میر شناخته می‌شود. سالانه بیش از یک میلیون و ۲۴۰ هزار فوتی و نزدیک به  ۵۰ میلیون مصدوم ناشی از حوادث ترافیکی در جهان اتفاق می‌افتد.»

وی با بیان اینکه این حوادث، اولین دلیل مرگ در بهترین سال‌های زندگی انسان‌ها یعنی در سنین کمتر از ۴۰ سال است، ادامه می‌دهد: «از هر ۴ مصدوم، ۳ نفر مرد هستند و نزدیک به ۷۵ درصد از مرگ‌ها برای نیروهای مولد اتفاق می‌افتد. در ایران با وجود تلاش‌های صورت گرفته، کماکان از نظر تعداد تصادفات رانندگی و همچنین خسارت‌ها از آمار بالایی برخورداریم، به طوری که این میزان چند برابر میانگین جهانی است. در سال ۱۴۰۰ بر اساس سامانه ثبت مراجعان حوادث ترافیکی بیمارستان‌ها، نزدیک به ۷۷۹ هزار نفر در اثر تصادف ترافیکی به بیمارستان‌ها مراجعه کرده‌اند که ۵۳۵ هزار نفر آنها مرد و اغلب در گروه سنی 60-15 سال و جزو جمعیت مولد کشور بوده‌اند. در سند ملی راهبردی افزایش امید به زندگی و ارتقای سلامت جوانان هم، حوادث ترافیکی و جاده‌ای، اولین عامل مرگ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال را در ایران به خود اختصاص داده است.»

رئیسی با استناد به آمار طی ۳۳۶ روز گذشته از سال ۱۴۰۳، اذعان می‌دارد: «از مجموع ۳۲ هزار و 605 حادثه،۱۰ هزار و 523 مورد مربوط به حوادث ترافیکی بوده است. یعنی به طور میانگین هر ماه ۹۵۷ حادثه و هر روز ۳۲ حادثه ثبت شده است. طبق گزارش سازمان پزشکی قانونی در کمیسیون ایمنی راه‌های کشور، تعداد جانباختگان در اثر حوادث ترافیکی در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است، یعنی از ۱۹ هزار و 490 فوت در سال ۱۴۰۱ به ۲۰ هزار و 45 فوت در سال ۱۴۰۲ رسیده که متأسفانه بیشترین گروه سنی فوت شده در اثر حوادث ترافیکی گروه سنی ۱۵ تا ۲۰ سال بوده است.»

نابودی سرمایه‌های انسانی

دکتر زهره‌سادات ناجی، استاد دانشگاه و مدیرعامل سازمان مردم نهاد حرکت با بیان اینکه تنها در نوروز گذشته حدود هزار و ۸۰ نفر از هموطنانمان را از دست داده‌ایم و تصادف‌ها هر ساله ۲ تا ۷ درصد GDP یا تولید ناخالص ملی کشورمان را هدر می‌دهد،  می‌گوید: «‌متأسفانه در حالی که آمار فوتی‌های تصادفات رانندگی تا چند سال پیش در حال کاهش بود، اما این آمار دوباره صعودی شده که در کمتر جایی چنین اتفاقی می‌افتد که بعد از یک کاهش، بدین صورت که برای  کشورمان پیش آمده، آمار مجدداً صعودی شده باشد.»

وی با بیان اینکه در حال حاضر، بیشتر خانواده‌ها طعم تلخ از دست دادن عزیزی را بر اثر تصادف چشیده‌اند، می‌گوید: « از دست دادن هر نفر لطمات جبران‌ناپذیری در همه ابعاد اقتصادی و اجتماعی برای کشور دارد. حتی بازماندگان هم دچار مشکلاتی می‌شوند، چه افرادی که دچار معلولیت شده‌اند و چه بازماندگانی که باید از آنها مراقبت کنند. بنابراین چون کیفیت زندگی افراد تحت تأثیر قرار می‌گیرد، به دست آوردن آمار دقیق سخت است».

ناجی با بیان اینکه معمولاً درباره دلیل تصادفات همه به یک مثلث که متشکل از سه رأس خطای انسان، ایراد جاده‌ها و مشکلات خودروهاست اشاره می‌کنند، می‌گوید: « به اعتقاد متخصصان ترافیک، این مثلث باید مربع شود و مسائلی مثل محیط اجتماعی و حتی نقش قوانین و مقررات به آن افزوده شود. متأسفانه قوانین و مقررات گاهی یا وضع نشده‌اند یا ناقص و ناکافی هستند. در حالی که استفاده از صندلی کودک در بیشتر کشورها به عنوان یک قانون پذیرفته شده و کسی که آن را رعایت نکند، جریمه می‌شود، اما آیا کشور ما درباره استفاده از صندلی ایمنی برای کودک قانونی دارد؟ خیر؛ تنها در حد توصیه باقی مانده و قانونی نیز برای آن وضع نشده است. در کشورهای دیگر کنترل مصرف الکل از طرف راننده به شکل منظم در بزرگراه‌ها انجام می‌شود، اما متأسفانه در کشور ما چنین چیزی نیست و تنها اگر ضرورتی ایجاد شود، راننده را برای تست مصرف الکل بررسی می‌کنند. در کنار این موارد، کمبودهایی که در زمینه نیروی انسانی پلیس و دوربین‌های ثبت تخلفات رانندگی داریم را هم باید درنظر بگیریم که همه این‌ها از جمله مسائلی است که اصلاح آن به کاهش تصادفات و کاهش صدمات ناشی از سوانح و حوادث ترافیکی کمک خواهد کرد.»

دکتر ناجی که در جهت فرهنگ‌سازی برای کاهش آمار تصادفات، سازمان مردم‌نهادی به نام حرکت را بنیان گذاشته است، در مورد کمرنگ بودن فعالیت سازمان‌های مردم نهاد در این حوزه می‌گوید: « در حالی که بیش از ۲۰ واحد و نهاد و سازمان به نوعی درگیر موضوع حوادث رانندگی هستند اما در کشورمان متأسفانه تعداد سازمان‌های مردم نهادی که به این موضوع پرداخته‌اند از تعداد انگشتان یک دست نیز کمتر است. در دنیا اتحادیه بزرگی متشکل از حدود ۴۰۰ سازمان مردم نهاد وجود دارد که به فعالیت در کنار هم پرداخته‌اند و با استفاده از کمک و همفکری به هدف واحد کاهش تلفات تصادف می‌پردازند. با این همه خطای انسانی عامل مهمی است که نمی‌شود از آن چشم‌پوشی کرد. هیچ راننده‌ای نیست که نداند خواب‌آلودگی، سرعت و سبقت غیرمجاز و رفتارهای پرخطری مثل مصرف الکل و مواد مخدر می‌تواند جان خودش و دیگران را به خطر بیندازد. نکته اینجاست که ما معمولاً خطر را در مورد دیگران می‌دانیم اما در مورد خودمان باور نداریم و تصور نمی‌کنیم که خطر ممکن است به ما هم خیلی نزدیک باشد.»