سفر مسعود پزشکیان به اربیل مرحله جدیدی از روابط با ایران است

منصور جهانی: «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق، در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری MERI» در شهر اربیل گفت: دیدار و ملاقات با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران و دیدار با رئیس‌جمهوری «ابراهیم رئیسی» و همچنین سفر دکتر «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور ایران به اربیل و بغداد، مرحله جدیدی از روابط با ایران است. «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق، در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری»  The Middle East Research Institute) MERI) در شهر اربیل، درباره روابط با همسایگان خود گفت: موضع اقلیم کردستان در یک مورد‌ خیلی شفاف و روشن است و آن این است که می‌خواهیم فاکتور اصلی در برقراری آرامش و ثبات در منطقه باشیم و با ایران و ترکیه هم در چارچوب همکاری و هماهنگی با بغداد در ارتباط مداوم هستیم. برای نمونه در حال حاضر با ترکیه رابطه خیلی خوبی داریم و مبادلات بازرگانی ترکیه با عراق در حدود 12 میلیارد دلار است و به نظرم مبادلات تجاری با ایران هم در همین حدود است. سال گذشته توانستیم مشکلاتی را که با ایران داشتیم تا حدود زیادی برطرف کنیم. معتقدم بعد از سفری که بنده به تهران انجام دادم و دیدار و ملاقات با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران و رئیس‌جمهوری «ابراهیم رئیسی» و سفر دکتر «مسعود پزشکیان» رئیس‌جمهور جدید ایران به اربیل و بغداد، همچنین دومین سفر رئیس‌جمهور ترکیه به اربیل، ثابت شد که در مرحله جدیدی از روابط با همسایگان خود قرار داریم.

 برای ما خیلی مهم است که منشأ امنیت و آسایش برای همسایگان باشیم

وی همچنین گفت: برای ما خیلی مهم است که منشأ امنیت و آسایش برای همسایگان خود باشیم. در این زمینه، همکار تأثیرگذاری برای بغداد هم بوده‌ایم و همه این اقدامات با هماهنگی و روابط نزدیک با بغداد بوده است. هیچ سفری را بدون اطلاع بغداد انجام نداده‌ایم؛ هر کجا رفته‌ایم و از هر سفری هم که به اقلیم کردستان برگشته‌ایم، همه با هماهنگی بغداد بوده است. اقلیم کردستان می‌تواند در حال حاضر و در آینده همکار بسیار بزرگی برای بغداد باشد.

اقلیم کردستان یک قواره سیاسی در چارچوب قانون اساسی عراق است

«نیچیروان ادریس بارزانی» درباره رابطه اقلیم کردستان با حکومت فدرالی عراق گفت: اقلیم کردستان از یک چارچوب قانونی برخوردار است و بر اساس قانون اساسی عراق که حدود 80 درصد به آن رأی دادند، با این مشروعیت مدنی بنیاد نهاده شده است. اقلیم کردستان یک قواره سیاسی در چارچوب عراق و بر اساس قانون اساسی کشور است. راهکار قانونی اقلیم کردستان نیز واضح و آشکار است که باید به چه شیوه‌ای باشد. اکنون هم در وضعیت قابل قبولی قرار داریم و انتخابات موفقی را برگزار کردیم. به نظرم از سال 1991 این مهم‌ترین انتخابات اقلیم کردستان است و بعد از مشکلات متعددی که پشت سر گذاشتیم، هم‌اکنون زمان مناسبی است تا به یک مدل کامل دست پیدا کنیم که چگونه با بغداد مشکلات فی‌مابین را برطرف کنیم. باید سعی کنیم راهکار تفاهم و وفاق را برای حل مشکلاتی که با بغداد وجود دارد، پیدا کنیم و بدون تعارف در مورد این موضوعات با همدیگر صحبت کنیم؛ چون بغداد با اقلیم کردستان به صورت فدرالی تعامل نمی‌کند، به هیچ شیوه‌ای فدرالی نیست، بلکه خیلی هم مرکزی است. سیستمی در عراق وجود دارد که به آن سیستم فدرالی گفته می‌شود؛ در حقیقت، در ذات خود همه چیز است، ولی فقط فدرالی نیست. آنچه در این زمینه من را نگران می‌کند و برای حل آن دغدغه زیادی دارم، این است که باید‌ هر دو طرف‌ به شیوه‌ای استراتژیک به فکر حل این مشکلات باشیم.

برطرف‌شدن مشکلات اقلیم کردستان با بغداد

وی همچنین گفت: بدون شک، این صحبت‌ها را به صورت مداوم با بغداد هم مطرح کرده‌ام، نه اینکه فقط آنها را در اینجا بیان کنم. با برادران خودمان در بغداد، با همه گروه‌های سیاسی بغداد، در جلسات متعدد، خیلی واضح و بدون تعارف این صحبت‌ها را مطرح کرده‌ام. به آنها گفته‌ام اگر بخواهیم عراق با ملت خودش و از نظر سیاسی هم در وضعیت آرام و باثباتی باشد، کلید حل آن، برطرف‌شدن مشکلات با اقلیم کردستان است. از سال 2003 صحبت‌های ما دو طرف این است که قانون اساسی بین ما حاکم باشد؛ ولی در حقیقت ما مشاهده نمی‌کنیم که این شیوه رعایت شود. بدون شک، این گلایه‌ای نیست که فقط متوجه بغداد باشد، بلکه در مورد اقلیم کردستان نیز همیشه این را گفته‌ام. بااین‌حال، معتقدم این انتخابات‌ فرصت بزرگی را فراهم کرده است تا با بغداد به یک راه‌حل مشترک و تفاهم برسیم که هم اقلیم کردستان و هم بغداد از آن راضی باشند و خیر همه عراق نیز در آن گنجانده شود. این انتخابات مهم است و باید ما در سریع‌ترین زمان ممکن، حکومت فعال، کارا و قوی خود را تشکیل دهیم و با بغداد هم بر سر همه مسائلی که تاکنون به صورت حل‌نشده باقی مانده است، به گفت‌وگو بنشینیم؛ از‌جمله‌ مسئله بودجه و ‌ماده 140. البته فقط این دو مشکل نیست که حل‌نشده باقی مانده باشند، بلکه در این بین مشکلات زیادی وجود دارد.

 در سال 2003 کُردها در پروسه سیاسی عراق حضور جدی داشتند

رئیس اقلیم کردستان در ادامه سخنانش تأکید کرد: در سال 2003 کُردها در پروسه سیاسی عراق حضور جدی داشتند، به این امید که عراق به کشوری دموکراسی و فدرالی تبدیل شود. ما قبل از سال 2003 همین وضعیت الان را داشتیم، خیلی متفاوت نبود ولی ما با این امید به بغداد رفتیم و در این مرحله سیاسی به صورت فعال حضور داشتیم، برای اینکه این سیستم حکمرانی تثبیت شود. امروزه سؤال اصلی این است که به چه سمتی حرکت می‌کنیم؟ تا چه زمانی ما فقط بگوییم‌ قانون اساسی، قانون اساسی، قانون اساسی که تا این لحظه هم مشاهده نمی‌کنیم هیچ گامی برای اجرا و انجام‌‌دادن این قانون اساسی برداشته شده باشد. خیلی وقت‌ها می‌گویم این کشورهای خارجی اعم از اروپا و آمریکا بزرگ‌ترین همکاری‌شان با اقلیم کردستان و عراق که ارائه می‌دهند، یک چیز باشد و آن هم به ما کمک کنند که چگونه قانون اساسی عراق در بغداد برقرار شود.  

جلسه مشترک سه‌جانبه‌ با نخست‌وزیر، دادگاه فدرالی و رئیس دادگاه

این دیپلمات در ادامه سخنانش افزود: مسئله حقوق کارمندان، معیشت و رزق و روزی مردم کردستان، برای ما در اولویت اصلی قرار دارد. با سپاس از نخست‌وزیر، دادگاه فدرالی و رئیس دادگاه، در این زمینه تاکنون جلسه مشترک سه‌جانبه‌ای هم بدون حضور رسانه‌ها برگزار کرده‌ایم.

هر سه نفر هم نظرات خود را به صورت شفاف اعلام کردیم و با تشکر از پایبندی، تلاش جدی و پیگیری مداوم آقای السودانی در این چارچوب، تا این لحظه این مشکل برطرف شده است.

 نفت یک مسئله اقتصادی است، نه سیاسی

بارزانی درباره برطرف‌شدن مشکل صدور نفت اقلیم کردستان به خارج از کشور گفت: تعدادی از گروه‌ها در عراق معتقدند نفت یک مسئله سیاسی است و ما هیچ‌وقت به نفت به ‌عنوان یک موضوع سیاسی نگاه نکرده‌ایم، بلکه نفت یک مسئله اقتصادی است؛ چون اگر به جغرافیای اقلیم کردستان هم بنگریم، ما نمی‌توانیم نفت را به این شیوه ببینیم که مسئله‌ای سیاسی است، بلکه یک کالای بازرگانی است و ما آن را ‌‌این‌گونه می‌بینیم. با تشکر از ترکیه که به ما اجازه داد نفت را به خارج از کشور صادر کنیم. ترکیه در این زمینه هیچ نفعی نبرد، بلکه بیشتر همکار عراق و اقلیم کردستان بود. نه ما هیچ‌وقت به ترکیه نفت فروخته‌ایم و نه آنها هیچ‌وقت به ما فشار آورده‌اند که به آنها نفت بفروشیم. نفت به کمپانی‌های خارجی فروخته شده است. با در نظر گرفتن همه این جوانب، شرایطی که هم‌اکنون وجود دارد، این است که نفت نباید از طریق لوله‌های نفتی به خارج از کشور صادر شود، خود عراق بیشتر از همه ضرر کرده، منظورم سراسر کشور عراق است که در این قضیه متضرر بوده‌اند.

ضرر  15 میلیارد دلاری عراق از صادرنشدن نفت اقلیم کردستان

او همچنین گفت: به دلیل بستن لوله‌های نفتی اقلیم کردستان و جلوگیری از صدور نفت، تا این لحظه عراق حداقل 15 میلیارد دلار ضرر کرده است که این به هیچ شیوه‌ای معقول نیست، نمی‌دانم چرا بغداد در این زمینه چاره‌ای اساسی نمی‌اندیشد؟ آنها خودشان بارها اعلام کرده‌اند که قراردادهای اقلیم کردستان با عراق متفاوت است. قرارداد ما، قرارداد مشارکتی است، کمپانی‌ها باید در این زمینه راضی باشند که آن را تحویل بگیرند و آنچه در عراق وجود دارد، بیشتر قرارداد خدمتگزاری است. در اینجا فرصت مناسبی است که از بغداد درخواست کنم به شیوه‌ای درست، منطقی و عاقلانه به این موضوع بیندیشند و از زاویه دید اقتصادی و نه سیاسی به این موضوع بنگرند. از نگاه اقتصادی دقت کنند که کجا عراق متضرر شده و از کجا منتفع شده است؟ باید به این شیوه به موضوع نگریسته شود. به نظر من، حل دقیق و درست مسئله این است که یک بار دیگر، نفت اقلیم کردستان همچون نفت عراق وارد لوله‌های نفتی شده و به خارج از کشور صادر شود. ترکیه هیچ مشکلی با این قضیه ندارد، بلکه مشکل اصلی در حال حاضر در بغداد و همچنین در پارلمان عراق است. در اینجا دوباره تأکید می‌کنم در این مرحله، متضرر اصلی عراق است و باید این مشکل به‌زودی برطرف شود.

در منطقه خاورمیانه، جنگ بزرگی در جریان است

«بارزانی» در پاسخ به پرسشی درباره برنامه و استراتژی اقلیم کردستان در وضعیت حساس و کنونی منطقه خاورمیانه گفت: در حقیقت در منطقه خاورمیانه، جنگ بزرگی در جریان است. اما آنچه برای اقلیم کردستان حائز اهمیت است، با هماهنگی با بغداد باید تلاش کنیم که عراق، وارد این بحران و ناآرامی‌ها نشود؛ زیرا عراق خودش مشکلات خیلی زیادی دارد و وضعیتش ‌خیلی حساس و ویژه است. برای ما نیز در اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق، مهم‌ترین مسئله این است که به ‌بحرانی که خاورمیانه را در بر گرفته است، ورود نکنیم. مصلحت عراق و اقلیم کردستان در این چارچوب قرار دارد؛ چون معتقدم بعد از تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، هنوز داعش و گروه‌های تروریستی یک تهدید برای امنیت و ثبات عراق و اقلیم کردستان به شمار می‌روند.

وقتی‌ داعش حمله کرد، همه با اتهام عراقی‌بودن مواجه بودیم

رئیس اقلیم کردستان عراق در بخش پایانی سخنانش در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» (MERI) تأکید کرد: وقتی‌ داعش در سال 2014 به عراق حمله کرد، نمی‌پرسیدند‌ این سنی است یا شیعه، یا این کُرد است یا عرب، یا مسیحی‌ یا ایزدی است؟ بلکه همه ما با یک اتهام مواجه بودیم و آن عراقی‌بودن همه ما بود و حمله کرد و هر آنچه ‌از دستش برمی‌آمد‌، انجام داد. در جبهه‌های جنگ با داعش هم خون همه با هم قاطی شد؛ از پیشمرگه گرفته تا سرباز عراقی و حشد‌الشعبی؛ اینها در کنار هم برای دفاع از خاک عراق شهید شدند و هیچ تفاوتی در این زمینه وجود نداشت. به نظرم در حال حاضر هم عراق به حمایت و پشتیبانی نیروهای خارجی نیازمند است؛ به‌خصوص آمریکا که ریاست نیروهای هم‌پیمان و ائتلاف ضدداعش را بر عهده دارد.

حضور مسئولان دولتی، سفرا، استادان دانشگاه و پژوهشگران

پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» (MERI) با حضور مسئولان حکومت فدرال عراق، سفرای کشورهای مختلف جهان در بغداد، کنسول و نماینده کشورها در اربیل، شخصیت‌های برجسته سیاسی، نماینده احزاب و جریان‌های سیاسی، استادان دانشگاه‌های عراق، محققان، پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های روابط بین‌الملل، علوم سیاسی، حقوق بین‌الملل و… به مدت دو روز در شهر اربیل پایتخت اقلیم کردستان برگزار شد.