کمبود آمار در رابطه وضعیت سلامت روان در محیط کار

آنا گزارش می‎‌دهد؛

در حالی که شعار امسال هفته سلامت روان، از سوی وزارت بهداشت همه به سوی سلامت روان در محیط کار است، ارزیابی دقیقی از وضعیت روانی افراد در محیط‌های وجود ندارد.

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری آنا، سلامت روان به عنوان یکی از مهمترین ابعاد سلامت انسان‌ها شناخته می‌شود، از سوی دیگر بار بیماری‌های روانی در جهان به طور قابل توجهی بالا بوده و تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی افراد، سیستم‌های بهداشتی و اقتصاد جوامع دارد.

کم توجهی به اختلالات روانی موجب تحمیل میلیارد‌ها دلار خسارت به جوامع می‌شود. تخمین‌ها نشان می‌دهد که تخمین‌ها نشان می‌دهند که بیماری‌های روانی می‌توانند تا یک تریلیون دلار در سال هزینه برای اقتصاد جهانی داشته باشند.

به گفته کریستف هملمن نماینده سابق سازمان جهانی بهداشت در ایران اگر بخواهیم به منشأ اصلی اختلالات روانی دست یابیم، به موضوعاتی، چون افسردگی و اضطراب خواهیم رسید.

اختلالات اضطرابی، افسردگی و اختلالات روانپریشی مانند اسکیزوفرنی و شیزوفرنی شایعترین اختلالات سلامت روان هستند. تخمین زده می‌شود حدود ۲۵ درصد از جمعیت جهان در طول زندگی خود به نوعی از اختلالات اضطرابی مبتلا می‌شوند. همچنین برآورد‌ها نشان می‌دهد که حدود ۳۰۰ میلیون نفر در جهان به افسردگی مبتلا باشند.

بیماری‌های روانی می‌توانند به مشکلاتی مانند ناتوانی در کار، روابط اجتماعی ضعیف و کاهش کیفیت زندگی منجر شوند. بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات روانی ممکن است به دلیل استیگما و تبعیض اجتماعی از دریافت درمان مناسب خودداری کنند و همین موضوع تبعاتی مانند کاهش کیفیت زندگی، ناتوانی و کاهش بهره‌وری شغلی و اجتماعی شوند که نوبه خود ممکن است منجر به بیماری‌های دیگر، فقر و مشکلات اجتماعی و اقتصادی دیگری را به دنبال داشته باشد.

از سوی دیگر یکی از نتایج بیماری‌های سلامت روان به ویژه افسردگی ممکن است خودکشی باشد. بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، هر ۱۱ دقیقه یک نفر در جهان اقدام به خودکشی می‌کند همچنین عامل ۵۸ تا ۶۰ درصد از موارد اقدام به خودکشی اختلال «افسردگی» است. آمار‌های خودکشی به دلیل افسردگی نشان می‌دهد که چرا باید این موضوع را جدی تلقی کرد.

عامل ۵۸ تا ۶۰ درصد از موارد اقدام به خودکشی اختلال «افسردگی» است

سلامت روان در محیط کار

شعار هفته سلامت روان در ایران از سوی وزارت بهداشت «اولویت امروز، سلامت روان در محیط کار» نام گذاری شده است. محیط کار می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت روان افراد گذشته و موجب سلامت یا اختلال در فرد شود.

استرس‌های شغلی، فشار کاری زیاد، عدم تعادل بین کار و زندگی، محیط کاری نامناسب با شرایط فیزیکی غیر بهداشتی و خطرناک، آلودگی‌های صوتی و نوری، عدم حمایت اجتماعی، ناامنی شغلی و مالی، ترس از اخراج، عدم فرصت‌های پیشرفت، عدم رشد شغلی، کمبود آموزش و توسعه مهارت‌ها، فرسودگی شغلی و خستگی عاطفی، تبعیض جنسییتی، نژادی و سنی، عدم احترام به حقوق کارکنان و نیز کمبود منابع موجب فشار‌های روانی بر کارکنان و در نتیجه اختلالات سلامت روان می‌شود.

بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت فرسودگی شغلی می‌تواند یکی از عوامل مهم افسردگی باشد. بر اساس برخی مطالعات، حدود ۳۹ درصد از کارکنان در سراسر جهان احساس فرسودگی شغلی می‌کنند که این احساس می‌تواند به افسردگی منجر شود.همچنین مطالعه دیگری نیز نشان داده است ۲۵ درصد از کارکنان به دلیل استرس شغلی دچار مشکلات روانی از جمله افسردگی می‌شوند.

نارضایتی شغلی عامل سلب امنیت روانی در محیط کار

مهدی بیاتی، روانشناس و مشاور دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفتگو با خبرنگار آنا، با بیان اینکه وقتی در مورد حوزه سلامت روان سخن می‌گوییم باید بسته‌ای از مسائل را در نظر گرفت، گفت: بر همین اساس وقتی در رابطه با سلامت روان در محیط کار سخن می‌گوییم باید بسته‌ای از تصمیمات و امکانات در محیط‌های کاری را در نظر بگیریم. عمدتا رضایت شغلی در سازمان‌های کشور نرخ بالایی ندارد، کمتر کسی را پیدا می‌کنیم که دارای رضایت شغلی باشد، وقتی چنین باشد سلامت روان در محیط کار هم به سختی محقق می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه عوامل مختلفی بر سلامت روان در محیط کار دخیل هستند، گفت: احساس دیده نشدن، درک نشدن، احساس عدم استفاده از استعداد‌های فرد و دیده نشدن خدمات او، تصمیمات اشتباه مدیران یا گماردن یک مدیر ناتوان در سیستم‌های کارمندی منجر به نارضایتی فرد می‌شود.

رئیس سابق مرکز روانشناسی و مشاوری جهاد دانشگاهی ادامه داد: فرد زمان زیادی در محیط کار خود سپری می‌کند، در کنار نارضایتی شغلی، عدم اطمینان شغلی اگر مشکلات اقتصادی را نیز اضافه کنیم، چیزی از سلامت روان یک فرد باقی نمی‌ماند. فرد صبح تا شب دچار تنش در محیط شغلی است و از سوی دیگر دست خالی به منزل و نزد خانواده رفته و آورده مالی ندارد و در نتیجه فرد ممکن است دچار تنش در خانوده شود.

بیاتی بیان کرد: از یک سوی ما به حوزه رفاهی کارمندان نپرداخته‌ایم و اگر بودجه‌ای بماند اولین کاری که باید انجام گیرد این است که منتج به امتیازی برای ارتقای سلامت روان شود و پس از آن فعالیت‌های فرایند محوری که منجر به رفاه خود و خانواده‌اش باشد تا امنیت روانی فرد بالا برود.

وی گفت: مسأله امنیت روانی کارمندان در محیط‌های کاری برای ما یک شوخی بیشتر نیست. امنیت روانی در محیط کار ما فاصله بسیار زیادی با استاندارد‌های جهانی دارد. بعضی وقت‌ها نیاز نیست کار خاصی انجام دهیم همین که امنیت روانی کارمندان را به خطر نندازیم خود می‌تواند سلامت روانی آنها را حفظ کند.

امنیت روانی در محیط کار ما فاصله بسیار زیادی با استاندارد‌های جهانی دار

وی در رابطه با ارزیابی روانی در محیط‌‍‌های شغلی در ایران نیز گفت: متأسفانه ارزیابی دقیقی صورت صورت نگرفته است و معمولا برآورد‌هایی انجام می‌شود که این برآورد‌ها سازمان به سازمان متفاوت است. مثلا یک سازمان که به لحاظ رفاهی وضعیت مناسبی دارد ممکن است کارمندان آن هم به لحاظ رضایت شغلی وضعیت بهتری نسبت به ارگان دیگر داشته باشند و در نتیجه از سلامت روانی بهتری برخوردار باشد.

وی تأکید کرد: آنچه که از ظاهر افراد یا به صورت تصادفی مشاهده می‌کنیم نشان می‌دهد که ما به لحاظ که افراد بسیار زیادی دچار عدم امنیت روانی شغلی هستند، اما آمار دقیقی در این رابطه نداریم. علاوه بر این آمار مناسبی از میزان فرسودگی شغلی یا میزان بهره‌وری نداریم همه اینها نشان می‌دهد که ما از وضعیت مناسبی در حوزه سلامت روان در محیط کار بهره‌مند نیستیم.