مشروبات الکلی و بازی مرگ و زندگی

آنا گزارش می‌دهد؛

یک متخصص سم‌شناسی قانونی بر این باور است که علاوه بر مصرف متانول، اتانول نیز خطرات جبران ناپذیری بر بدن می‌گذارد.

به گزارش گروه سلامت خبرگزاری آنا، مسمومیت الکلی در کشور در روز‌های اخیر قربانیان زیادی بر جای گذاشته است، بر اساس آخرین آمار‌ها تا روز گذشته تنها در استان مازندران ۲۱ نفر جان خود را از دست دادند. در همدان و گیلان نیز وضعیت خوبی وجود ندارد. بر اساس آماری که روز یکشنبه دادستان همدان ارائه داد، در این استان نیز در طی هفته گذشته ۲۰ نفر دچار مسمومیت شده و ۹ نفر جان خود را از دست دادند. در استان گیلان هم ۳۲ دچار مسمومیت الکلی شده که ۹ نفر از آنان نیز تسلیم مرگ شدند.

۲.۶ میلیون نفر قربانیان سالانه الکل در جهان

این نخستین بار نیست که مصرف الکل در ایران قربانی به جا می‌گذارد، بر اساس برخی از آمارها، سالانه حدود ۱۲۰ نفر در اثر مصرف مشروبات الکلی در ایران جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است سالانه حدود ۲.۶ میلیون نفر در جهان جان خود را به دلیل مصرف الکل از دست می‌دهند. این در حالی است که بر اساس آمار‌های سازمان جهانی بهداشت و سازمان ملل متحد، الکل از طریق رانندگی در حالت مستی، خشونت و سوء استفاده‌ها و بسیاری از بیماری‌ها و اختلالات، سالانه باعث مرگ و میر تقریباً یک نفر از هر ۲۰ نفر در جهان می‌شود.

ممنوعیت الکل در ایران

در دین اسلام نوشیدن مواد سکرآور حرام بوده و بر همین اساس در بسیاری از کشور‌های اسلامی همانند جمهوری اسلامی ایران تولید، توزیع و مصرف مشروبات الکلی علاوه بر حرمت شرعی، جرم تلقی شده است. در همین رابطه و بر اساس ماده ۲۶۹ قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران، مصرف، تولید و توزیع الکل جرم محسوب می‌شود. بر اساس این قانون، افراد یا شرکت‌هایی که به تولید یا توزیع الکل مشغول باشند، مورد مجازات قرار می‌گیرند. مجازات‌ها برای شرب خمر و مصرف مشروبات الکلی در ایران شامل جریمه مالی، حبس و حتی تعزیر می‌شود.

میزان مصرف الکل در ایران

حرمت شرعی و ممنوعیت قانونی موجب نشده است تا مشروبات الکلی در ایران مورد مصرف قرار نگیرند.

بر اساس آمار‌های سازمان جهانی بهداشت سرانه مصرف الکل در ایران یک لیتر بوده و در میان مصرف‌کنندگان «مداوم» نوشیدنی‌های الکلی، ایران رتبه نهم را میان ۱۸۹ کشور جهان به خود اختصاص داده است. همچنین در سال ۱۴۰۰، تقی رستم وندی معاون اجتماعی وقت وزیرکشور شیوع مصرف الکل در کشور را بین ۹ تا ۱۰ درصد افراد بین ۱۵ تا ۶۰ سال دانست. وی همچنین گفت که سالانه ۵ میلیون نفر در ایران الکل مصرف می‌کنند.

این میزان مصرف و در عین حال موج‌های مرگی که هر از گاهی جان بسیاری از مصرف‌کنندگان را می‌گیرد. بسیاری را بر آن داشته تا این استدلال را مطرح کنند که فارغ از موانع قانونی و شرعی تولید مشروبات الکلی باید به صورت استاندراد و تحت نظارت وزارت بهداشت صورت بگیرد تا مشکلاتی که امروز گریبانگیر مصرف کنندگان را گرفته است دیگر به وجود نیاید. علی‌رغم این استدلال برخی از پزشکان و متخصصان سلامت هر نوع مصرف الکل را اعم از محصول استاندارد یا غیر استاندارد را خطرناک می‌دانند.

هر نوع الکلی خطرناک است

مهدی مصری فلوشیپ سم شناسی قانونی در گفتگو با آنا، اظهار کرد: آنچه امروز به اثبات رسیده این است که تمامی الکل‌ها سمی هستند. ما در گذشته فکر می‌کردیم تنها متانول سمی بوده و دیگر الکل‌ها از جمله اتانول عاری از سم هستند، در حالیکه این گونه نبوده و تمامی الکل‌ها از جمله اتانول که مقداری از آن در مشروبات الکلی وجود دارد نیز آسیب‌زا هستند.

او افزود: آنچه در این روز‌ها با آن درگیر هستیم متانول است. این الکل زمانی که در بدن متابولیزه می‌شود موادی مانند فرمالدهید و اسید فرمیک از خود آزاد کرده که این مواد سمی هستند. در واقع خود الکل متانول سمی نیست بلکه موادی که در نتیجه متابولیزه شدن آن در بدن ایجاد می‌شوند سمی هستند. این دو ماده سمی در بدن موجب افزایش اسیدوز خون شده و موجب اثرات و تبعاتی مانند کاهش فشار خون، سردرد و خستگی و در نهایت به کارانداختن عصب بینایی و نابینایی می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله (عج) بیان کرد: وقتی اسیدوز فردی بالا رفت باید فرد بلافاصله مورد دیالیز قرار بگیرد در غیر این صورت تمام مکانیسم‌های داخلی بدن گذاشته و ممکن است موجب آسیب به کلیه‌ها، کبد و حتی مرگ شود.

مصری با اشاره به این استدلال که مشروبات الکلی آزاد شده تا مردم دسترسی به الکل استاندارد داشته و دیگر دچار مشکلاتی مانند مسمومیت نشوند، گفت: این استدلال پایه درستی ندارد، چرا که اکنون بسیاری از کشور‌های غربی نیز به این نتیجه رسیده‌اند که نه تنها متانول که حتی اتانول را نیز از دسترس عموم خارج کنند. مقالات زیادی وجود دارد که خسارت‌های ناشی از اتانول را نشان می‌دهد. از سوی دیگر سازمان جهانی بهداشت نیز این مسأله را مطرح می‌کند که مصرف هر مقدار از اتانول به شدت خطرناک است. به همین دلیل بسیاری از کشور‌های جهان این برنامه را دارند که هم اتانول و هم متانول از دسترس عموم خارج شوند.

خطر الکل‌های دارای اتانول و متانول

وی تصریح کرد: از سوی دیگر الکلی که به روش دستی تخمیر می‌شود و به ویژه در کشور ما که عده‌ای سودجو این کار انجام دهند همواره در فرایند تخمیر آن مقداری متانول وجود داشته و این متانول به همراه اتانول در الکل وجود دارد.

وقتی اتانول و متانول در کنار هم قرار بگیرند، در زمان مصرف متانول با صورت تأخیری جذب می‌شود.

فلوشیپ سم‌شناسی قانونی افزود: وقتی اتانول و متانول در کنار هم قرار بگیرند، در زمان مصرف متانول با صورت تأخیری جذب می‌شود. این امر به این صورت است که وقتی فردی الکلی را مصرف می‌کند که هم دارای اتانول است و هم متانول، آنزیم‌هایی که می‌خواهد این‌‎ها را متابولیزه کند به جای ترجیح متانول به سراغ اتانول رفته و آن را متابولیزه می‌کند، به همین دلیل متانول دیرتر جذب می‌شود.

مصری بیان کرد: وقتی بدن کار اتانول را انجام داد بعد به سراغ متابولیزه کردن متانول می‌رود و به همین دلیل گاه اثرات متانول را دیرتر مشاهده می‌کنیم. مثلا فردی ممکن است از مصرف الکل او چند ساعت، یک روز و یا حتی دو روز گذشته باشد و فرایند متابولیزه شدن متانول در بدن او تازه آغاز شده باشد، اما مصرف کننده فکر کرده که این اثر تمام شده است. در این رابطه هم زمان درمان از دست رفته و هم ممکن است پزشک را نیز به اشتباه بیندازد و فکر کند اثرات مسمومیت ناشی از متانول نباشد در حالی که تا ۳۶ ساعت بعد هم این امکان وجود دارد که متانول فرایند متابولیزه شدن خود و مواد سمی خود را آغاز کند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: با توجه به این خسارت‌ها باید بر روی پیشگیری از مصرف الکل اعم از اتانول و متانول کار کرد. این بسیار مهم است که از این مسیر که عده‌ای با تخمیر الکل موجب ایجاد مسمومیت و حتی مرگ در برخی از استان‌ها می‌شود پیشگیری کنیم.

مصری بیان کرد: باید دست به دست هم دهیم و با آموزش در همه مراکز، دانشگاهی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و … همه را نسبت به خطرات الکل آگاه کنیم.