به گزارش پایگاه خبری دانا،مهارت تصمیم‌گیری یکی از اساسی‌ترین توانمندی‌ها در زندگی است که به کودکان و نوجوانان کمک می‌کند تا در مواجهه با چالش‌ها و انتخاب‌های روزمره به درستی عمل کنند. تقویت این مهارت نه تنها به توسعه عقلانی و عاطفی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه آن‌ها را برای آینده‌ای مستقل و موفق آماده می‌سازد. در این راستا، تمرینات عملی و سرگرم‌کننده می‌توانند به عنوان ابزاری مؤثر برای آموزش مهارت‌های تصمیم‌گیری به کودکان و نوجوانان عمل کنند. در ادامه، به بررسی چندین مثال از این تمرینات پرداخته می‌شود که می‌توانند در ایجاد فضایی شاداب و آموزشی برای ارتقاء این مهارت حیاتی مفید باشند.
مهارت تصمیم‌گیری در کودکان و نوجوانان یکی از کلیدی‌ترین مهارت‌های زندگی به شمار می‌آید. در صورت ضعف در این مهارت، کودک از همان مراحل اولیه با چالش‌های رفتاری متعددی مواجه خواهد شد.
تعریف مهارت تصمیم‌گیری در کودکان
این واژه به معنای اراده و قصد است. در اصطلاح، به معنای انتخاب از بین دو یا چند گزینه و نیز فرآیند ارزیابی آن گزینه‌ها، بررسی و پیش‌بینی پیامدهای هر یک برای دستیابی به هدف و در نهایت انتخاب بهترین گزینه است. مهارت تصمیم‌گیری به عنوان یک معیار مهم در شناخت رشد عقلانی، عاطفی، اجتماعی و روانی کودکان و نوجوانان مطرح می‌شود. ضعف در این مهارت می‌تواند در بزرگسالی نیز مانع پیشرفت فرد گردد.
تصمیم‌گیری صحیح به تقویت اعتماد به نفس و افزایش عزت نفس کودکان و نوجوانان کمک می‌کند.
آموزش عدم وجود حق انتخاب در برخی موارد
والدین باید به فرزندان خود برخی از بایدها و نبایدهای اجباری، مانند قوانین، را آموزش دهند تا کودک یا نوجوان در آینده دچار سردرگمی یا نافرمانی نشود.
اعتماد به نفس: کلید مهارت تصمیم‌گیری در کودکان
تلاش برای ایجاد حس اعتماد به نفس در کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که این اعتماد به نفس، کلید اصلی مهارت تصمیم‌گیری است. بین تصمیم‌گیری صحیح و اعتماد به نفس رابطه‌ای دوسویه وجود دارد. اعتماد به نفس برای انتخاب‌های درست ضروری است و تصمیم‌های صحیح نیز می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس کمک کند.
مشورت با والدین
کودکان و نوجوانان باید بتوانند به والدین خود اعتماد کنند و والدین در این زمینه نقش مهمی ایفا می‌کنند. برای اتخاذ تصمیم‌های صحیح، لازم است که کودکان و نوجوانان بتوانند با والدین مشورت کنند. والدین نیز با فراهم کردن فضایی امن و کنترل نامحسوس، و ارائه حق انتخاب بدون تهدید، می‌توانند به کودکان کمک کنند.
تمرین مهارت تصمیم‌گیری در کودکان و نوجوانان
برای تقویت مهارت تصمیم‌گیری، تمرینات متنوعی وجود دارد. در ادامه، سه تمرین ارائه شده است که والدین و مربیان می‌توانند با انجام آن‌ها، این مهارت را در کودکان و نوجوانان تقویت کنند.
بازی چمدان و انتخاب ۵ وسیله
از کودک بخواهید که برای یک سفر، چمدانی پر از وسایل را تصور کند. سپس از او بخواهید تا چند وسیله را از میان آن‌ها برای سفر انتخاب کند. در پایان از کودک بپرسید کدام وسیله بیشترین رأی را آورده و دلیل انتخاب‌ها و ترجیحات او چیست؟ (آیا انتخاب‌ها بر اساس نیازها یا علایق بوده است؟)
۱. انتخاب فعالیت‌های روزانه
از کودک بخواهید یک روز از هفته را برنامه‌ریزی کند. او باید انتخاب کند که چه فعالیت‌هایی را انجام دهد، مانند ورزش، مطالعه، بازی با دوستان یا کمک به خانواده. سپس از او بخواهید دلایل انتخاب‌هایش را توضیح دهد.
۲. بازی نقش‌آفرینی
یک سناریو بسازید که در آن کودک باید نقش یک شخصیت را بازی کند، مانند یک فروشنده یا یک مشتری. از او بخواهید تصمیمات مختلفی بگیرد، مانند انتخاب قیمت یک کالا یا انتخاب بهترین راه برای برقراری ارتباط با مشتری.
۳. انتخاب غذا
در زمان تهیه وعده غذایی، از کودک بخواهید که بین دو یا چند گزینه غذایی انتخاب کند. او می‌تواند درباره مزایای هر گزینه صحبت کند و تصمیم بگیرد کدام غذا را می‌خواهد. این تمرین به او کمک می‌کند تا در مورد سلامتی و لذت از غذاهای مختلف فکر کند.
۴. حل معما
معماهایی را طراحی کنید که نیاز به تصمیم‌گیری دارند. به عنوان مثال، از کودک بخواهید که یک معما را حل کند که در آن باید انتخاب کند کدام مسیر را برای رسیدن به هدف خود انتخاب کند و چرا.
۵. انتخاب هدیه
از کودک بخواهید برای یک دوست یا اعضای خانواده، هدیه‌ای انتخاب کند. او باید گزینه‌های مختلف را بررسی کرده و دلیل انتخاب خود را بیان کند. این تمرین به او کمک می‌کند تا ارزش‌های دیگران را درک کند و تصمیم‌های معنا‌دار بگیرد.
۶. مدیریت زمان
از کودک بخواهید زمان خود را برای انجام تکالیف مدرسه، بازی و استراحت برنامه‌ریزی کند. او باید تصمیم بگیرد که هر کدام از این فعالیت‌ها را چه زمانی انجام دهد و چرا این ترتیب را انتخاب کرده است.
۷. انتخاب کتاب
کودک را تشویق کنید که بین چند کتاب انتخاب کند و دلایل انتخاب هر کتاب را توضیح دهد. این تمرین به او کمک می‌کند تا درک بهتری از علاقه‌مندی‌های خود پیدا کند و تصمیمات بهتری در آینده بگیرد.
این تمرین‌ها می‌توانند به کودکان در تقویت مهارت تصمیم‌گیری کمک کنند و آن‌ها را برای مواجهه با چالش‌های روزمره آماده‌تر سازند.
source