ساعت 24 – اظهارنظر اخیر سخنگوی دولت و وزیر کار به ترتیب در ارتباط با خط فقر شش میلیون تومانی هر نفر در خانوار و همچنین حذف خانوارهای با درآمد بیش از سی میلیون تومان (در مجموع) واکنش‌های مختلفی را در میان صاحب‌نظران برانگیخته است. هر اقدامی باید به آن پاسخ دهند!
این اظهارات در حالی مطرح شده است که خطِ «فقر مطلق» اعلامی از سوی بانک مرکزی برای سال ۱۴۰۳ (سال گذشته) طبق اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس در اسفندماه برای هر فرد ۱۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان محاسبه شده است.
در حالی که فعالان کارگری کشور نسبت به معیارسازی‌ها در حوزه فقر و درآمد انتقادات جدی نسبت به دولت مطرح می‌کنند، کارشناسان اقتصادی نیز نگاه متفاوتی به شیوه‌های دهک‌بندی و استحقاق‌سنجی دولت دارند.
علیرضا حیدری (کارشناس اقتصادی و نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) در این ارتباط توضیح داد: در ماجرای اظهارنظر سخنگوی دولت در رابطه با شش میلیون تومانی بودن خط فقر هر فرد، ایشان در معرض سوال ناگهانی قرار گرفتند که این پاسخ عجیب را دادند. اما وزیر کار در توجیه حذف یارانه یک جمعیت انبوه، آن اظهارات را درباره حذف یارانه خانوار دارای بالای ۳۰ میلیون تومان سخن گفت.
وی افزود: واقعیت این است بانک اطلاعاتی ما برای هر قضاوت اقتصادی درباره وضعیت خانوار کفایت لازم را ندارد. ما به دلیل فقر اطلاعات، تصویر ناقصی از خانوار ایرانی داریم و تشخیص طبقه این خانواده‌ها از نظر درآمدی، در معرض خطاست به گونه‌ای که با چشم غیرمسلح هم خطاهای یارانه‌پردازی مشهود است. این میزان انحراف از هدف نشان می‌دهد که ما در تشخیص دچار اشتباه می‌شویم و ریشه این اشتباه درعدم وجود اطلاعات صحیح نهفته است.
حیدری اضافه کرد: این روشن است که اگر خانواده کارگری سه نفره متشکل از یک والدین شاغل در آستانه بازنشستگی و یک جوان تازه شاغل شده به عنوان فرزندشان درآمد حدود ۴۵ میلیون تومانی دارند و از یارانه محروم هستند، به دلیل اشتغال هر سه نفر آن‌هاست اما سیاست‌گذار این اشتغال سه نفره و درآمد محدود نفرات را نمی‌بیند. این درآمد به این معنا نیست که دهک این خانواده بالاست؛ اتفاقا حاکی از فقر این خانواده است که باعث شده هر سه نفر به سر کار بروند و باز هم دریافتی کمتر از ۵۰ میلیون تومان (یعنی حداقل درآمد برای زیست آبرومندانه در تهران) داشته باشند.
این کارشناس حوزه رفاه اجتماعی تاکید کرد: باید به این نکته توجه داشت که صرف داشتن یک دارایی نیز برای ما رفاه ایجاد نمی‌کند. علاوه بر موضوع زمین و مسکن که در ایران بسیار پیچیده است، در واقع آن چیزی که ما روزانه مصرف می‌کنیم، رفاه حقیقی ما را تعیین می‌کند. بسیاری از افراد دارایی‌هایی دارند که به هردلیل امکان استفاده از آن را نداشته و یا توان بهره‌مندی از آن را در یک موقعیت خاص ندارند، اما به واسطه سیستم مالیاتی و یارانه‌ای استحقاق‌سنجی متفاوتی از آنان صورت می‌گیرد. همه این‌ها مواردی است که باید در نظر داشت تا رفاه حقیقی اندازه‌گیری شود؛ در این زمینه باید مصرف، تولید، تراکنش و درآمد افراد سنجیده شود
وی در پایان گفت: اگر بانک‌های اطلاعاتی بتوانند در راستای تقویت رفاه سطح مصرف، افراد را طبقه‌بندی کنند، به بهترین سطح از اطلاعات از استحقاق افراد برای دریافت یارانه یا تادیه مالیات می‌رسیم. این که یک نفر بیشتر از دیگران مصرف می‌کند، رفاه متمایز او را نشان می‌دهد، وگرنه ثروت به خودی خود، درجه رفاه را نشان نمی‌دهد.
source