روایت کوله بقا؛ سازماندهی ضرورت یا اضطراب‌افکنی؟/برجسته‌سازی لاکچری بودن راهکار‌های پدافند غیرعامل

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ در دنیای امروز که بحران‌ها و شرایط اضطراری گوناگون، از جمله بلایای طبیعی، حوادث غیرمترقبه و شرایط محیطی دشوار، ممکن است در هر زمان و مکانی رخ دهند، تجهیزاتی که توانایی انسان را برای مقابله با این شرایط افزایش دهند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. یکی از این تجهیزات حیاتی، «کوله بقا» است که به‌عنوان یک ابزار جامع و کاربردی، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ جان و امنیت افراد ایفا کند.

کوله بقا که به زبان ساده مجموعه‌ای از تجهیزات و ملزومات ضروری برای زنده ماندن در شرایط بحرانی است، معمولاً شامل ابزار‌هایی نظیر جعبه کمک‌های اولیه، وسایل روشنایی، غذا و آب، ابزار‌های آتش‌زنه، پوشاک مناسب، طناب، نقشه و قطب‌نما، و دیگر وسایل مورد نیاز در شرایط دشوار می‌باشد. این کوله‌ها معمولاً با هدف فراهم کردن حداقل نیاز‌های انسان برای بقا در محیط‌های غیرآشنا یا سخت طراحی و بسته‌بندی می‌شوند.

کارشناسان حوزه ایمنی و مدیریت بحران تأکید می‌کنند که داشتن کوله بقا نه تنها برای افراد علاقه‌مند به کوهنوردی، گردشگری و فعالیت‌های طبیعت‌گردی ضروری است، بلکه هر فردی در منزل یا محل کار نیز باید به‌عنوان بخشی از آمادگی‌های خود در برابر حوادث احتمالی، آن را در دسترس داشته باشد. در شرایط بروز حوادثی مانند زلزله، سیل، آتش‌سوزی یا حتی قطع ناگهانی منابع حیاتی مانند برق و آب، کوله بقا می‌تواند به افراد کمک کند تا با اطمینان و آرامش بیشتری، مراحل اولیه بحران را پشت سر بگذارند و از بروز آسیب‌های جدی جلوگیری کنند.

اما این روز‌ها کوله بقا یا زندگی پس از اشاره برخی منابع به اهمیت آن در مقابل مخاطراتی از جمله بروز جنگ و بلایای طبیعی، خود تبدیل به بحرانی اجتماعی اقتصادی شده است. برخی با استناد به تاکید نهاد‌ها بر اهمیت کوله سعی در القای جو متشنج به جامعه دارند و برخی دیگر با اشاره به قیمت کالا‌های مورد نیاز در کوله بقا آن را کالایی لاکچری می‌دانند که مهر تاییدی بر فقر دهک‌های پایین درآمدی است.

کوله بقا؛ کالایی که آن را لاکچری کردند

هدف از تهیه این کیف در واقع تأمین نیاز‌های اولیه یک خانواده سه‌نفره در مدت ۷۲ ساعت (سه روز) پس از وقوع حادثه است؛ موضوعی که بر اساس استاندارد‌های جهانی نیز توصیه شده است و سال هاست در کشور‌هایی مانند ژاپن جزو ضروریات به شمار می‌رود. بر اساس استاندارد‌های جهانی این کیف شامل چهار دسته اقلام عمومی، غذایی، بهداشتی و کمک‌های اولیه است، اما باید توجه داشت که بسیاری از این اقلام در تمامی خانه‌ها موجود است و نیازی به خریداری مجدد آن‌ها نیست.

اقلام عمومی کیف زندگی یا بقا رادیو و چراغ قوه، سوت امداد، کبریت ضدآب، نقشه شهر، شارژر دستی موبایل، کیسه خواب، زیرانداز، پتو نجات، دفترچه یادداشت و خودکار، بسته کمک‌های اولیه، نخ و سوزن، طناب، چسب برق، کوله‌پشتی بزرگ و اسناد شناسایی و کارت بانکی کپی‌شده در کاور ضدآب هستند.

اقلام خوراکی نیز شامل نان خشک، خرما خشک (۳۵۰ گرم)، آجیل شور یا شیرین (۳۵۰ گرم)، آب آشامیدنی بسته‌بندی‌شده (۹ لیتر برای ۳ نفر)، نمک، چای کیسه‌ای، قند، کنسرو لوبیا، ماهی، عدس (هرکدام ۳ عدد)، بیسکویت، غذای کودک و شیر خشک (در صورت نیاز) است.

همان طور که مشاهده می‌شود اکثر اقلام عمومی و خوراکی مورد نظر برای کوله زندگی یا بقا مواردی هستند که در زندگی روزمره افراد جامعه نیز در حال استفاده هستند و بسیاری از این لیست نیز با توجه شرایط خانوار ضرورت ندارد و همچنین در اکثر موارد تنها هدف وجود این اقلام در نزدیکی یک دیگر برای در دسترسی سریع در شرایط حاد است.

همچنین در بخش اقلام بهداشتی و کمک‌های اولیه نیز تمام موارد از جمله گاز استریل و باند و شامپو و صابون جز اقلامی هستند که در خانه‌ها به طور معمول یافت می‌شود و همچنین نیاز به تمام موارد آن هم در کوله نیست. از این رو می‌توان لاکچری دانستن این اقلام را مردود دانست و برآورد هزینه‌های چند ده میلیونی برای تهیه و سازماندهی آن نیز موضوعی غیر موجه به نظر می‌رسد.

باید توجه داشت که برجسته سازی لاکچری بودن راهکار‌های این چنینی که سال هاست در بسیار کشور‌ها در جریان است نه تنها هیچ وجه حقیقی ندارد بلکه تلاشی برای القای حس ناامیدی در جامعه است و سعی بر تضعیف روحیه حاد کشور در جریان شرایط اضطراری دارد.

کیف زندگی نشانه‌ای از اضطرار

اتفاق دیگر پیرامون کیف زندگی و یا بقا ارتباط دادن طرح آن از سوی نهاد‌های مسئول با ادامه شرایط جنگی در کشور است. برخی با تصور آن که طرح مسئله لزوم کیف بقا نشانه‌ای از ادامه شرایط خاص و جنگی در کشور دست به رفتار‌های هیجانی زده و همچنین دیگران را نیز ترغیب به خرید کالا‌های غیر ضرور و یا بیش از نیاز کرده و موجب بروز آسیب‌های اقتصادی در جامعه می‌شوند.

باید توجه داشت که همانطور که عنوان شد تهیه این کیف در بسیاری از کشور‌ها امری بدیهی برای حفاظت از جان افراد در شرایط خاص است و نشانه‌ای از هیچ اتفاق در شرف وقوعی نیست؛ اما ایجاد جو روانی ناسالم در فضای کشور نه تنها موجب آسیب‌های اجتماعی و روانی برای افراد خواهد شد بلکه حاکم شدن جو روانی ناامن موجب آسیب‌های اقتصادی بی شماری خواهد شد.

اگر افراد جامعه احساس ناامنی کنند، ممکن روند هدایت سرمایه به بخش مولد اقتصاد و همچنین زنجیره تهیه و توزیع کالایی دچار مشکلاتی شود. از جمله نمونه این اتفاقات می‌توان به ریزش‌های بازار سرمایه در اولین روز‌های بازگشایی پس از جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و افزایش شدید قیمت برنج در روز‌های اخیر اشاره کرد.

با این شرایط بدیهی است که تبیین هدف از سازمان دهی کیف بقا و مقابله با جو سازی‌های پیرامون آن بسیار واجب است. مردم نیز باید توجه داشته باشند که کیف بقا کالایی لاکچری نیست بلکه صرفا یک سازماندهی برای اقلامی است که در اکثر منازل انواع آن موجود است.