به گزارش خبرگزاری آنا؛ استریل‌سازی تجهیزات پزشکی با استفاده از فناوری هسته‌ای یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های ضدعفونی است که از پرتودهی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های مضر بهره می‌برد. این روش به‌ویژه برای تجهیزاتی مناسب است که امکان استریل‌سازی با حرارت بالا یا مواد شیمیایی را ندارند، مانند ابزارهای پلاستیکی، سرنگ‌ها، پروتزها و بسته‌بندی‌های دارویی. پرتودهی هسته‌ای تضمین می‌کند که تمامی آلودگی‌های میکروبی بدون تأثیر بر ساختار مواد از بین بروند.
روش‌های پرتودهی در استریل‌سازی تجهیزات پزشکی
پرتودهی هسته‌ای برای استریل کردن تجهیزات پزشکی از طریق سه روش کلی زیر صورت می‌گیرد:
۱. پرتوی گاما: با استفاده از ایزوتوپ کبالت-۶۰ انجام می‌شود و دارای نفوذپذیری بالا است. پرتوی گاما باعث تخریب DNA و RNA میکروارگانیسم‌ها شده و آن‌ها را به‌طور کامل نابود می‌کند.
۲. پرتوی الکترونی: از الکترون‌های شتاب‌دار با انرژی بالا برای از بین بردن میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. این روش نسبت به پرتوی گاما سریع‌تر عمل می‌کند اما نفوذ کمتری دارد.
۳. پرتوی ایکس: از نظر عملکرد مشابه پرتوی گاما است اما قابلیت نفوذ به مواد ضخیم‌تر را دارد، بنابراین برای استریل‌سازی تجهیزات بزرگ مناسب‌تر است.
مزایای استفاده از پرتودهی در استریل‌سازی تجهیزات پزشکی
استفاده از فناوری‌های هسته‌ای برای استریل کردن تجهیزات پزشکی مزایای مختلفی دارد که باعث برتری این روش نسبت به تکنیک‌ها و فرایندهای سنتی می‌شود و برخی از آن‌ها عبارتند از:
ـ عدم نیاز به حرارت بالا: این روش برای تجهیزات حساس به گرما مناسب است.
– اثربخشی بالا: فناوری هسته‌ای قادر به از بین بردن طیف گسترده‌ای از میکروارگانیسم‌ها بدون نیاز به مواد شیمیایی است.
– حفظ کیفیت تجهیزات: پرتودهی باعث تغییر در ساختار فیزیکی و شیمیایی مواد نمی‌شود.
– استریل‌سازی در بسته‌بندی نهایی: تجهیزات می‌توانند پس از پرتودهی، بدون نیاز به بسته‌بندی دوباره، بار دیگر مورد استفاده قرار گیرند.
– کاهش خطرات زیست‌محیطی: در روش پرتودهی هسته‌ای به تجهیزات برای استریل کردن تجهیزات پزشکی، از مواد شیمیایی خطرناک در فرآیند ضدعفونی استفاده نمی‌شود.
کشورهایی که تجهیزات پزشکی را با فناوری هسته‌ای استریل می‌کنند
امروز در دنیا بیش از ۱۶۰ مرکز پرتودهی گاما برای استریل‌سازی تجهیزات پزشکی فعال هستند. ما در ادامه به برخی از کشورهای پیشرفته که از این روش استفاده می‌کنند اشاره می‌کنیم:
– آمریکا: این کشور مدت زیادی است که استفاده از پرتودهی برای ضدعفونی تجهیزات پزشکی را به عنوان یک روش فناورانه استفاده می‌کند.
– فرانسه: دارای مراکز متعدد پرتودهی برای ضدعفونی تجهیزات پزشکی و صنعتی است.
– آلمان: از پرتودهی در استریل‌سازی ابزارهای پزشکی و دارویی استفاده می‌کند.
– چین: با توسعه فناوری هسته‌ای، پرتودهی را در صنایع پزشکی و غذایی به کار گرفته است.
– هند: یکی از کشورهای فعال در استفاده از پرتودهی برای استریل‌سازی تجهیزات پزشکی و بسته‌بندی دارویی محسوب می‌شود.
– ایران: کشور ما با توسعه فناوری هسته‌ای، در مواردی از پرتودهی برای ضدعفونی تجهیزات پزشکی و برخی محصولات غذایی بهره می‌برد.
ایران مرکز استریل‌سازی تجهیزات پزشکی هسته‌ای دارد؟
ایران از فناوری پرتودهی برای استریل‌سازی تجهیزات پزشکی بهره می‌برد. شرکت توسعه کاربرد پرتوها، زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی ایران، یکی از مراکزی است که از پرتودهی گاما و الکترون برای استریل‌سازی تجهیزات پزشکی استفاده می‌کند. این مرکز علاوه بر حوزه‌های پزشکی، در کشاورزی و صنایع مختلف نیز فعالیت دارد.
مزایای اقتصادی و صنعتی:
با استفاده از پرتودهی هسته‌ای، تولید تجهیزات پزشکی در ایران بهبود یافته و امکان رقابت در بازارهای جهانی فراهم شده است. طبق گزارش‌ها، سهم تجهیزات پزشکی ساخت ایران در بازار داخلی حدود ۱.۵ میلیارد دلار است، و توسعه این فناوری می‌تواند صادرات تجهیزات پزشکی را تسهیل کند.
اهمیت دستیابی به فناوری کامل هسته‌ای در استریل‌سازی تجهیزات پزشکی
بهره‌گیری از فناوری هسته‌ای نه‌تنها باعث افزایش کیفیت تجهیزات پزشکی می‌شود بلکه نقش کلیدی در کاهش عفونت‌های بیمارستانی و افزایش ایمنی بیماران ایفا می‌کند. استفاده از روش‌های سنتی مانند اتوکلاو یا مواد شیمیایی ممکن است با محدودیت‌هایی روبه‌رو باشد که منجر به استریل‌سازی ناقص شود.
حال یک سوال مطرح می‌شود، استفاده نکردن از فناوری هسته‌ای در استریل کردن تجهیزات پزشکی چه خطرات یا چالش‌های احتمالی را پیش روی کشور قرار می‌دهد؟
– افزایش خطر انتقال عفونت‌های بیمارستانی.
– کاهش کیفیت و طول عمر تجهیزات پزشکی.
– باقی‌مانده‌های سمی ناشی از مواد شیمیایی ضدعفونی‌کننده.
– افزایش هزینه‌های پزشکی ناشی از کاهش کارایی تجهیزات.
بنابراین، دستیابی به فناوری کامل هسته‌ای در استریل‌سازی تجهیزات پزشکی یک ضرورت پزشکی و صنعتی محسوب می‌شود، که مسیر توسعه و استقلال فناوری ایران را هموارتر می‌کند.
source