1
ایختیوسوری به نام «فیونا» اخیراً توجه بسیاری فراتر از دایره‌ی علمی را به خود جلب کرده است. این خزنده‌ی دریایی در زمان حیات خود حدود ۳.۴ متر (۱۱ فوت) طول داشته و به شکلی غیرمعمول از دنیا رفته است. پوزه‌ی بلند او چند سانتی‌متر در ماسه فرو رفته بود، چیزی که بستر مناسبی برای حفظ فسیل او فراهم کرد.
حفاری و انتقال فسیل
در سال ۲۰۲۳، فیونا با دقت و در پنج قطعه از یک میدان یخی در پاتاگونیا استخراج شد.
دکتر جودیت پاردو-پرز از دانشگاه ماگایانس و مرکز بین‌المللی کاپ هورن در شیلی، به همراه تیمی گسترده، فسیل فیونا را به موزه تاریخ طبیعی ریو سکو منتقل کردند تا بررسی‌های بیشتری بر روی وضعیت او انجام شود.
اهمیت علمی فسیل فیونا
فسیلی تقریبا کامل از ایختیوسور
فیونا متعلق به دوره هاتریویین از کرتاسه‌ی ابتدایی است. اسکلت تقریباً کامل او اطلاعات بسیار ارزشمندی درباره زندگی خزندگان دریایی در آن زمان ارائه می‌دهد.
در نیم‌کره جنوبی، چنین یافته‌هایی به ندرت اتفاق می‌افتند، بنابراین کشف فیونا بسیار ارزشمند است.
شکارچی راس زنجیره غذایی
دانشمندان معتقدند فیونا در زمان خود شکارچی راس بوده است. پراکندگی گسترده ایختیوسورها در عرض‌های جغرافیایی مختلف نشان می‌دهد که این گونه توانایی انطباق با شرایط محیطی متنوعی را داشته است.
ایختیوسوری باردار با جنین سالم
فیونا تنها ایختیوسور باردار و کاملاً حفاری‌شده‌ای است که تاکنون در شیلی کشف شده. وجود جنینی سالم در بدن او نشان می‌دهد که این خزندگان بچه‌زا بودند، ویژگی‌ای که در خزندگان دریایی پیشرفته‌تر دیده می‌شود.
رازهای مدفون‌شدن و غذاهای آخرین لحظه
آخرین وعده غذایی و جنینی آماده تولد
درون بدن فیونا مهره‌هایی از ماهی دیده می‌شود که هنوز هضم نشده‌اند؛ نشانه‌ای از آخرین وعده‌ی غذایی او. جنین نیز تقریباً سالم و با دم در موقعیتی قرار داشت که به نظر می‌رسد آماده تولد بوده است.
رانش زیرآبی و دفن ناگهانی
دانشمندان بر این باورند که یک رانش زمین زیرآبی موجب حرکت ناگهانی شن و ماسه شده و فیونا را تقریباً به‌طور آنی دفن کرده است. همین امر شرایط بی‌نقصی برای حفظ اسکلت مادر و جنین فراهم کرد.
باستان‌شناسی و تغییرات زمین‌شناسی
کشف در بستر یخچالی و انتقال هوایی
فیونا در پنج قطعه توسط هلیکوپتر به موزه تاریخ طبیعی ریو سکو در پونتا آرناس منتقل شد. جودیت پاردو-پرز و مت مالکوفسکی (دانشیار دانشگاه تگزاس در آستین) با رویکردهای مکمل، بر روی این فسیل کار کردند.
شواهدی از رانش‌های متعدد
امضای زمین‌شناسی خاصی در منطقه وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی رانش‌های مکرر زمین در طول زمان است. بیش از ۸۰ ایختیوسور دیگر نیز در همان میدان یخی یافت شده‌اند، که نشان‌دهنده وقوع مکرر حوادث مشابه در آن ناحیه است.
جدایی قاره‌ها و پیامدهای آن
تأثیر جدایی آفریقا و آمریکای جنوبی
در زمان دفن فیونا، آمریکای جنوبی در حال جدا شدن از آفریقا بود. این جدایی و باز شدن یک گذرگاه باریک اقیانوسی بین دو قاره، می‌توانسته بر اقلیم جهانی، جریان‌های دریایی و زیستگاه‌های دریایی تأثیر بگذارد.
«اگر شما شکارچی راس در آن زمان بودید، به مهاجرت، شکار، و مکان‌های زادآوری اهمیت زیادی می‌دادید.» – مت مالکوفسکی
اطلاعاتی از آسیب‌ها و ساختار بدن
استخوان‌های به‌هم‌جوش‌خورده‌ی باله
برخی استخوان‌های جوش‌خورده‌ی باله، نشانه‌ای از بهبودی پس از آسیب یا عفونت قبلی هستند. جزئیات اسکلت مادر و جنین اطلاعات نادری از آسیب‌شناسی در خزندگان دریایی این دوره ارائه می‌دهد.
فناوری‌های نوین در خدمت باستان‌شناسی
پاردو-پرز اشاره می‌کند که روش‌های تصویربرداری جدید می‌توانند ویژگی‌های ساختاری منحصربه‌فردی را آشکار کنند و درک ما از آناتومی این خزندگان را افزایش دهند.
پیامدهای اکولوژیکی و کشف‌های آتی
تغییرات محیطی و اکوسیستم دریایی
زمین‌های در حال تغییر می‌توانسته‌اند زندگی دریایی در آمریکای جنوبی را تحت تأثیر قرار دهند. مطالعه مواد معدنی اطراف فسیل‌ها به درک واکنش دریاهای قدیمی به تحولات تکتونیکی کمک می‌کند.
چشم‌انداز آینده حفاری‌ها
محققان باور دارند ذوب سریع یخچال‌های طبیعی در پاتاگونیا مناطق جدیدی را نمایان خواهد کرد که ممکن است فسیل‌های بیشتری را از دوره کرتاسه در خود پنهان کرده باشند.
تحول در دیدگاه درباره ایختیوسورها
درک عمیق‌تر از زیست‌شناسی و بوم‌شناسی
فیونا نقطه عطفی در شناخت جمعیت ایختیوسورها در عرض‌های جنوبی است. هر داده‌ای از اسکلت او، دیدگاه‌های تازه‌ای درباره زیست‌شناسی، تولیدمثل و بقا در شرایط متغیر فراهم می‌کند.
داستانی که همچنان ادامه دارد
پژوهشگران تأکید دارند که داستان فیونا هنوز به پایان نرسیده است. هر ایختیوسور دیگری که در منطقه یافت می‌شود، ممکن است اطلاعات بیشتری درباره رژیم غذایی، رشد یا سوابق جراحتی ارائه دهد.
نتیجه‌گیری: فسیلی که تاریخ را حفظ کرد
فسیل فیونا، نمایانگر این است که چگونه فجایع طبیعی می‌توانند داستان زندگی یک موجود زنده را میلیون‌ها سال حفظ کنند. وضعیت منحصربه‌فرد او دیدگاهی بی‌سابقه از یک گونه منقرض‌شده به ما می‌دهد که همچنان رازهایی در دل دارد.
این مطالعه در مجله Journal of Vertebrate Paleontology منتشر شده است.
source