شاهنامه و Jaeger-LeCoultre Reverso: ترکیب هنر ایرانی و ساعت‌سازی لوکس

1

برندهای بسیاری در دنیای ساعت‌سازی مدل‌های شاخص خود را دارند، اما تعداد کمی از آن‌ها تاریخی به این غنای Jaeger-LeCoultre Reverso دارند. به همین دلیل، این برند در نمایشگاه Watches and Wonders 2025 با ارائه چندین مدل خلاقانه، توجه علاقه‌مندان را به خود جلب کرد. در این مقاله، به بررسی مدل‌های ویژه Reverso Metiers Rares می‌پردازیم که بدون شک ستارگان امسال این نمایشگاه برای Jaeger-LeCoultre هستند.

Reverso Tribute: مینیاتورهای شاهنامه روی صفحه‌ی میناکاری

آنچه این چهار مدل را خاص می‌کند، بدون شک الهام گرفتن از یک اثر ادبی فاخر است: ایده‌ای بی‌نظیر و پرمعنا که چهار ساعت محدود را به حماسه‌ی شاهنامه، اثر جاودانه‌ی فردوسی، اختصاص داده است. این ساعت‌ها، که مخاطب آن‌ها افراد خوش‌سلیقه و علاقه‌مند به فرهنگ و هنر هستند، ادای احترامی به هنر نگارگری محسوب می‌شوند؛ هنری که ریشه در تاریخ کهن ایران دارد.

جالب است بدانید که ورزش چوگان، که الهام‌بخش طراحی مدل Reverso بود، نیز بیش از ۲۰۰۰ سال پیش در ایران پدید آمد.

شاهنامه؛ اثری جاودان از فردوسی

اگر با شاهنامه آشنایی ندارید، خلاصه‌ای کوتاه از این اثر ارزشمند را ارائه می‌کنیم. شاهنامه که به “کتاب پادشاهان” نیز معروف است، توسط فردوسی سروده شده و تکمیل آن بیش از دو دهه به طول انجامیده است. این حماسه‌ی سترگ شامل بیش از ۵۰,۰۰۰ بیت دوگانه‌سرایی است و روایتگر تاریخ ایران از دوران اساطیری تا فتح ایران توسط اعراب در سال ۶۴۲ میلادی است. این اثر هنری همچنین شامل ۲۵۸ مینیاتور فاخر از برترین هنرمندان ایران است.

چهار داستان به تصویر کشیده شده در این مدل‌های خاص

Jaeger-LeCoultre در چهار مدل Tribute Reverso، داستان‌هایی از شاهنامه را با استفاده از چهار هنر اصیل به تصویر کشیده است:

1. فریدون در هیبت اژدها، پسران خود را می‌آزماید
2. سام به کوه البرز می‌رود
3. رستم در تعقیب اکوان دیو
4. سیاوش در برابر افراسیاب چوگان بازی می‌کند

شاهنامه در طراحی Jaeger-LeCoultre

این چهار ساعت بی‌نظیر، هر یک با بهره‌گیری از تکنیک‌های خاصی ساخته شده‌اند که شامل میناکاری مینیاتور، میناکاری گراند فو (Grand Feu)، پاییونژ (Paillonage) و گیلوشه (Guilloché) می‌شود. تمام این هنرها در کارگاه متیِرز رِرز (Metiers Rares) برند Jaeger-LeCoultre اجرا شده‌اند.

هر یک از این ساعت‌ها روایتگر بخشی از شاهنامه از بخش اساطیری و افسانه‌ای آن هستند. لازم به ذکر است که در این داستان‌ها، اسب‌ها نقشی مهم دارند که این ویژگی با الهام از ورزش چوگان در مدل‌های Reverso به زیبایی بازتاب یافته است.

ویژگی‌های طراحی این مدل‌های خاص

در صفحه‌ی جلویی هر ساعت، از میناکاری گراند فو بر روی پایه‌ی گیلوشه‌ی دستی استفاده شده که با دستگاهی صدساله و کاملاً مکانیکی اجرا شده است.

• مدل آبی تیره دارای گیلوشه‌ی خورشیدی و میناکاری گراند فو آبی است.
• مدل آبی روشن‌تر دارای گیلوشه‌ی هیرینگ‌بون و میناکاری گراند فو آبی کم‌رنگ است.
• مدل سبز روشن از گیلوشه‌ی موجی و میناکاری گراند فو سبز روشن بهره می‌برد.
• مدل سبز تیره دارای گیلوشه‌ی لوزی‌شکل و میناکاری گراند فو سبز تیره است.

در پشت این ساعت‌ها، نقاشی‌های مینیاتوری با استفاده از میناکاری گراند فو اجرا شده‌اند و پاییونژ نیز برای تزئین آن‌ها با برگ‌های طلایی به کار رفته است. هر صفحه‌ی ساعت، بیش از ۱۰۰ ساعت کار دستی نیاز دارد، بنابراین جای تعجب نیست که هر یک از این چهار مدل تنها در ۱۰ نسخه محدود عرضه شده است.