چرا خوردن ماهی پرورشی ممکن است ایمن‌تر از ماهی صید شده از طبیعت باشد؟

1

ماهی‌های پرورشی اغلب با شک و تردید نگریسته می‌شوند، در حالی که ماهی‌های صید شده از طبیعت معمولاً به‌عنوان گزینه‌ای سالم و خالص تلقی می‌شوند. خریداران غذاهای دریایی در سراسر جهان تفاوت‌های این دو نوع را بررسی کرده و انتخاب‌های خود را با دقت انجام می‌دهند.

اما یک بررسی علمی جدید به نتیجه‌ای غیرمنتظره اشاره دارد. آلاینده‌های مختلف می‌توانند در بدن ماهی‌ها تجمع پیدا کنند و به نظر می‌رسد که ماهی‌های صید شده از طبیعت در معرض آلاینده‌های بیشتری قرار دارند.

درک فلزات سنگین

بسیاری از مردم می‌دانند که فلزات سنگین می‌توانند تهدیدی برای ایمنی غذا باشند.

این مواد شامل عناصری مانند جیوه، آرسنیک، سرب و سایر فلزاتی هستند که می‌توانند در بافت‌های زیستی تجمع یابند (زیست‌انباشتگی). برخی از این عناصر در مقادیر زیاد برای انسان خطرناک هستند.

محققان دریافتند که غلظت متوسط جیوه در ماهی‌های صید شده از طبیعت ۰.۰۶ میکروگرم در هر گرم است، در حالی که این مقدار در ماهی‌های پرورشی تقریباً نصف آن، یعنی ۰.۰۳۸ میکروگرم در هر گرم است.

همچنین سطح آرسنیک در ماهی‌های صید شده از طبیعت ۳.۲۶ میکروگرم در هر گرم بود، در حالی که این میزان در ماهی‌های پرورشی ۱.۲۳ میکروگرم در هر گرم گزارش شد.

DDT و سایر آلاینده‌ها

یکی از نگرانی‌های کمتر شناخته شده، آفت‌کش DDT است که زمانی به‌طور گسترده استفاده می‌شد. با اینکه این ماده سال‌ها پیش در بسیاری از کشورها ممنوع شد، اما همچنان بقایای آن در محیط باقی مانده است. این مواد می‌توانند به محیط‌های آبی راه یابند و در بدن ماهی‌ها تجمع پیدا کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان DDT در ماهی‌های صید شده از طبیعت حدود ۱۹۶.۴۸ نانوگرم در هر گرم است، در حالی که در ماهی‌های پرورشی این مقدار ۴۴.۶۴ نانوگرم در هر گرم اندازه‌گیری شده است.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که تفاوت در میزان تماس ماهی‌ها با بقایای قدیمی آفت‌کش‌ها احتمالاً به دلیل تفاوت در زیستگاه یا الگوهای تغذیه‌ای آن‌ها است.

چرا برخی ماهی‌ها وضعیت بهتری دارند؟

ماهی‌هایی که از طریق آبزی‌پروری تولید می‌شوند، معمولاً تحت نظارت‌های دقیق‌تری از نظر تغذیه و شرایط آب قرار دارند.

سازمان‌هایی مانند سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) اعلام کرده‌اند که صنعت آبزی‌پروری با سرعت بیشتری نسبت به سایر بخش‌های غذایی در حال رشد است. بسیاری از تولیدکنندگان، نظارت بر خوراک و آزمایش کیفیت آب را بیش از گذشته انجام می‌دهند.

فلزات سنگین می‌توانند از طریق آلودگی صنعتی، روان‌آب‌های سطحی یا سایر منابع وارد آب‌های طبیعی شوند.

استفاده از مخازن فیلترشده یا قفس‌های تحت نظارت دقیق، می‌تواند باعث کاهش آلاینده‌ها در ماهیان پرورشی شود، هرچند که هیچ روشی به‌طور کامل خطرات را از بین نمی‌برد.

خطرات واقعی و احتیاط لازم

سازمان بهداشت جهانی (WHO) جیوه را یکی از مهم‌ترین مواد شیمیایی نگران‌کننده برای سلامت عمومی معرفی کرده است، به‌ویژه برای زنان باردار و کودکان خردسال.

غلظت بالای جیوه با مشکلات عصبی و رشد نوزادان مرتبط است.

مصرف ایمن غذاهای دریایی به‌طور روزانه یا هفتگی همچنان امکان‌پذیر است، اما دستورالعمل‌های توصیه‌شده بسته به وضعیت سلامت افراد متفاوت است.

کارشناسان معمولاً توصیه می‌کنند که زنان باردار در مصرف ماهی‌های شکارچی بزرگ، مانند کوسه و ماهی تن، احتیاط بیشتری داشته باشند، زیرا این ماهی‌ها به دلیل جایگاهشان در زنجیره غذایی، مقادیر بالاتری از جیوه را در بدن خود ذخیره می‌کنند.

تعادل بین مواد مغذی و آلاینده‌ها

مصرف ماهی فواید زیادی دارد. ماهی‌ها منبعی غنی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا-۳ و مواد معدنی مهم هستند.

سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده (NOAA Fisheries) تأکید دارد که ماهی غذایی ارزشمند است، اما مصرف‌کنندگان نیز باید از احتمال وجود آلاینده‌ها آگاه باشند.

برخی از مواد مغذی مانند سلنیوم و روی بسته به محیط زیست و رژیم غذایی ماهی متفاوت است.

رژیم غذایی ماهی‌های پرورشی معمولاً شامل خوراک‌های فرموله‌شده‌ای است که برای کنترل ترکیبات نهایی مواد مغذی طراحی شده‌اند، در حالی که ماهی‌های وحشی مواد مغذی را از اکوسیستم‌های طبیعی خود دریافت می‌کنند که ممکن است قابل پیش‌بینی نباشد.

دیدگاه نویسنده اصلی

دکتر ایزابل کاسانوا-مارتینز، نویسنده اصلی این مطالعه، اظهار داشت:
«به‌جای مقابله آبزی‌پروری با ماهیگیری سنتی، بررسی ما نشان می‌دهد که هر دو بخش می‌توانند همزیستی داشته باشند و به تأمین نیاز جهانی به غذاهای دریایی کمک کنند.»

او همچنین تأکید کرد که تحقیقات مداوم و بهبود در نظارت بر خوراک و محیط زیست، برای حفظ سلامت عمومی ضروری هستند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که هر دو روش پرورش ماهی و صید از طبیعت، نقشی حیاتی در تأمین غذای جهانی دارند و هرکدام دارای مزایا و چالش‌هایی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.

چرا مقررات مهم هستند؟

نهادهای نظارتی، حداکثر میزان مجاز آلاینده‌ها را تعیین می‌کنند تا از ایمنی مصرف‌کنندگان محافظت کنند. بسیاری از نمونه‌های ماهی، چه پرورشی و چه صید شده، در محدوده‌های ایمن قرار دارند.

نظارت مستمر، باعث افزایش اطمینان عمومی نسبت به غذایی که مصرف می‌کنند، می‌شود.

مقامات همچنین به گروه‌های خاص مانند کودکان خردسال و زنان باردار توصیه‌های ویژه‌ای ارائه می‌دهند. این توصیه‌ها شامل کنترل بر اندازه وعده‌ها، انتخاب نوع ماهی و میزان مصرف هفتگی است.

همچنین، سازمان‌های بهداشت عمومی باید در صورت دستیابی به شواهد جدید، توصیه‌های خود را به‌روز کنند.

آینده انتخاب‌های مصرف‌کنندگان

آبزی‌پروری اغلب از بهترین روش‌ها برای کاهش آلاینده‌ها استفاده می‌کند، در حالی که ماهی‌های صید شده همچنان به‌دلیل طعم و سنت‌های غذایی محبوبیت دارند.

مصرف‌کنندگان می‌توانند رویکرد متعادلی اتخاذ کنند و ترکیبی از منابع مختلف ماهی را انتخاب کنند، در عین حال که از راهنماهای ایمنی تغذیه‌ای آگاهی دارند.

تحقیقات درباره فناوری خوراک و روش‌های فیلتراسیون آب همچنان ادامه دارد. این مطالعات ممکن است در آینده به راهکارهای بهتری برای کاهش آلاینده‌ها و حفظ کیفیت ماهی منجر شوند.

نگرانی درباره فلزات سنگین و آفت‌کش‌های قدیمی نباید ارزش غذایی ماهی را تحت‌الشعاع قرار دهد.

درعوض، مصرف‌کنندگان باید انتخاب‌های آگاهانه‌ای داشته باشند و از تأمین‌کنندگان معتبر خرید کنند و همچنین توصیه‌های بهداشتی را دنبال کنند تا مصرف آلاینده‌های ناخواسته را کاهش دهند.

افرادی که به اطلاعات بیشتری نیاز دارند، می‌توانند به وب‌سایت‌های دولتی مراجعه کنند یا با متخصصان سلامت مشورت کنند تا راهنمایی‌های متناسب با شرایط خود دریافت کنند.

این مطالعه در نشریه Food Control منتشر شده است.