زهره قلیچی
این سؤال که محصول کار و تلاش در زندگی روزمره چه باید باشد، البته پاسخی نسبتا سرراست دارد و اگر در کوچه و خیابان هم با مردمان شهر هم‌کلام شویم و از آنها پرس‌وجو کنیم، به طور قطع آنها در این موضوع اشتراک نظر خواهند داشت که محصول کار و تلاش باید درآمدی کافی باشد که از درون آن رفاه بیرون می‌آید. از نظر عموم، آدمیزاده کار می‌کند که هم امروز رفاه داشته باشد و بتواند هزینه‌های جاری خود را بپردازد، و هم فردای پیری و ناتوانی برای تأمین هزینه‌ها کاسه چه کنم دست نگیرد و از این سازمان و نهاد به آن دیگری، آواره نشود و در آن روز که سایه ناتوانی بر سر افتاده، دغدغه تأمین هزینه‌ها هم همراه نباشد. شاید به همین دلیل باشد که وقتی در کوچه و خیابان صحبت از اشتغال میشود، نخستین سؤالی که به طور معمول پرسیده میشود این است که بیمه داری؟ این سؤال آنجا پاسخ مثبت و سرراست دارد که همه‌چیز جای خود باشد و البته اگر وضع اشتغال و تأمین هزینه‌ها بد باشد، دیگر بیمه اولویت دوم است و بیش از هر‌چیز مردم دنبال تأمین هزینه‌ها هستند. اشتغال اگرچه تا پیش از این کار گل بوده، اما اکنون بخشی از این اشتغالات بر بستر اینترنت شکل گرفته و به‌قاعده باید همان ویژگی‌ها مانند تأمین هزینه‌ها و بیمه و… را داشته باشد.
فعالان مشاغل اینترنتی بیمه می‌شوند
مطابق آنچه در هفته جاری توسط وزارت کار اعلام شد، در پهنه این مُلک، دو میلیون نفر در مشاغل اینترنتی فعالیت می‌کنند درحالی‌که فاقد بیمه هستند. وزیر کار البته وعده داده با آیین‌نامه‌ای که در دولت برای حمایت از شاغلان فضای مجازی نوشته و مجوزهای آن گرفته شده، سال آینده ورود این افراد به لیست‌های بیمه تأمین اجتماعی تسهیل شود.
آن‌طور که آگاهان اطلاع می‌دهند، مشاغل اینترنتی و آنلاین از جمله فعالیت‌هایی هستند که در بستر اینترنت انجام می‌شوند. یکی از مزایای ورود به شغل‌های پردرآمد اینترنتی این است که افراد به سرمایه زیادی نیاز ندارند؛ زیرا هزینه فروشگاه اینترنتی فقط محدود به خریدها و دامنه و تمدید دوره‌ای آنها خواهد بود.
بالابودن سرعت در مقایسه با مشاغل سنتی و محدودنبودن به محدوده جغرافیایی و مکانی نیز از دیگر مزایای ایجاد کسب‌وکارهای اینترنتی است، به همین دلیل با توسعه فناوری و افزایش استفاده از اینترنت، این کسب‌وکارها در سال‌های اخیر به‌سرعت در‌حال رشد بوده و فرصت‌های شغلی زیادی را فراهم کرده‌اند.
امروز اشتغال در فضای مجازی از ضرورت‌های انکارناپذیر کسب‌وکار است و باید به دغدغه همگانی دستگاه‌های حاکمیتی و نهادهای مردمی تبدیل شود. سال گذشته میرهاشم موسوی، مدیرعامل وقت سازمان تأمین اجتماعی، از وجود بیش از پنج میلیون نفر شاغل بیمه‌نشده در حوزه مشاغل فضای مجازی طبق برآوردها خبر داده و گفته بود شعب کارگزاری‌های تأمین اجتماعی می‌توانند بخشی از این رقم بزرگ را وارد مجموعه تأمین اجتماعی کنند. اما اخیرا احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از وجود شش میلیون شاغل در کشور خبر داد که فاقد پوشش بیمه‌ای هستند و گفت: از این تعداد دو میلیون نفر در مشاغل اینترنتی فعالیت دارند.
به هر روی آن‌طور که او گفته، در‌حال‌حاضر برای بیشتر مشاغل وجود بیمه اجباری است و باید بیمه بازنشستگی و تأمین اجتماعی برای آنها پیش‌بینی شود. برخی مشاغل مثل رانندگان تاکسی‌های اینترنتی تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند و بازنشستگی ندارند که خوشبختانه بر‌اساس ماده ۲۸ برنامه هفتم توسعه دولت می‌تواند برای این دسته از شاغلان آیین‌نامه بنویسد.
طبق اعلام وزیر کار، با آیین‌نامه‌ای که در دولت نوشته و مجوزهای لازم در آن گرفته شده است، ورود شاغلان فضای مجازی به بیمه‌های اجتماعی تسهیل شده و سال آینده رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و کسانی که در سکوهای اینترنتی کار می‌کنند، بیمه خواهند شد.
به گفته میدری، آیین‌نامه‌ای در دولت نوشته‌ایم که هم‌اکنون در دست بررسی است و مجوزهای لازم را در آن گرفته‌ایم. این آیین‌نامه ورود این دسته شاغلان به بیمه‌های اجتماعی را تسهیل می‌کند و امیدواریم بتوانیم در سال آینده رانندگان تاکسی‌های اینترنتی یا کسانی که در سایر سکوهای اینترنتی کار می‌کنند را جذب کنیم.
هزار وعده خوبان یکی وفا نکند
اینکه وزیر کار قول داده که فعالان مشاغل اینترنتی را بیمه می‌کند، البته قول خوبی است اما برگشت به موارد مشابه قبلی یکی از پایه‌های امکان‌پذیربودن چنین قولی است. در یک نمونه بیمه کارگران ساختمانی مثال بسیار خوبی است. همین چندی پیش بود که خبر آمد تعداد زیادی از کارگران ساختمانی با قطع بیمه دچار مشکل شده‌اند.
سوم بهمن بخشی از فعالان صنفی در نخستین نشست هم‌اندیشی انجمن‌های صنفی کارگری با دو موضوع «دستمزد سال ۱۴۰۴» و «حفاظت فنی و بهداشت‌کار و نحوه عملکرد کانون عالی» گرد هم جمع شدند که مدیران دولتی و جامعه کارگری هم حضور داشتند. در آن جلسه یکی از نمایندگان جامعه کارگری گفت: پرداخت بیمه کارگران ساختمانی از سال ۸۹ آغاز شد اما امروز بیمه ۳۰۰ هزار کارگر ساختمانی قطع شده و چه کسی پاسخ‌گوی این موضوع است.
معصوم علی موسی‌زاده از فعالان جامعه کارگری در این نشست، گفت: وضعیت کارگران پیچیده شده و با مشکلات بسیاری مواجه هستند. در برخی مواقع چالش‌ها در اندازه‌ای بوده که کارفرمایان خودشان میزان دستمزد کارگران خود را بالاتر از مصوبه شورای‌عالی کار پرداخت کرده‌اند. او افزود: کارفرما به این نتیجه رسیده اگر شرایط را برای کارگر بهتر کند، بازدهی فعالیت‌ها بهبود پیدا می‌کند.
موسی‌زاده ادامه داد: بخشی از کارگران در صنوف، سخت‌ترین کار را دارند اما دستمزد آنها مقطوع است. همچنین کارگران ساختمانی که بیشترین حادثه برای آنها وجود دارد اما میزان دستمزد فعالان و بازنشستگان کفایت هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد.
او به نبود شفافیت قانون مربوط به حوزه کارگری اشاره کرد و گفت: آیین‌نامه جدید و عناوین شغلی در ماده ۱۴۸ قانون کار ما را گمراه کرده است. نماینده جامعه کارگری در ادامه سخنان خود با بیان اینکه بیمه کارگران ساختمانی از سال ۸۹ آغاز شد، اظهار کرد: امروز کارگران به‌ویژه کارگران ساختمانی مظلوم واقع شده‌اند و در‌حال‌حاضر بیمه ۳۰۰ هزار کارگر این صنف قطع شده و چه کسی پاسخ‌گوی این موضوع است. اختیار انجمن صنفی به کارگزاری‌ها واگذار شده است و نسبت به این موضوع گلایه‌مند هستیم.
به هر روی اینکه آقای وزیر قول بیمه‌شدن شاغلان در فضای مجازی را داده بسیار هم خوب است اما بد نیست اول همین کارگران بی‌پناه ساختمانی مشکلشان حل شود.
source