طهرانچی: وحدت حوزه و دانشگاه در هزاره سوم بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند توجه و پیگیری است

به گزارش خبرنگار آنا، محمد مهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در نشست هم‌اندیشی اجرای تفاهم‌نامه حوزه علمیه و دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر تحولات عمده علمی و فناوری در دهه‌های اخیر، بر لزوم بازنگری جدی در علوم انسانی و تطبیق آن با نیاز‌های جهانی امروز تأکید کرد.

طهرانچی در این سخنرانی به چالش‌ها و تغییرات بنیادین که در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه در عرصه فناوری‌های نوین رخ داده است، اشاره کرد و ضرورت توجه به این تحولات را برای آینده علوم انسانی یادآور شد.

لزوم بازتعریف علوم انسانی در عصر تحولات علمی و فناوری

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تحولات علمی به‌ویژه در عرصه فناوری‌های نانو، بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی، جایگاه علوم انسانی را تحت تأثیر قرار داده است، اظهار داشت: علوم انسانی باید در این دوران حساس به‌طور جدی بازتعریف شود و این بازتعریف باید مبتنی بر نیاز‌های جهانی و تحولات جدید باشد.

طهرانچی تأکید کرد که دانشگاه‌ها باید به‌عنوان مراکز پیشرو در عرصه علم و فناوری، نقشی کلیدی در تحولات علمی و اجتماعی ایفا کنند.

وی افزود: یکی از مهم‌ترین چالش‌های نظام آموزش عالی کشور، ارتقاء کیفیت علمی و پژوهشی دانشگاه‌هاست که باید با استفاده از فناوری‌های نوین و تقویت ارتباط میان دانشگاه و صنعت، آن را تحقق بخشید.

طهرانچی به لزوم همگرایی میان علوم مختلف و اهمیت تحول در روش‌های آموزشی اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی، به‌ویژه با گسترش فناوری‌های نوظهور، دانشگاه‌ها باید علاوه بر توجه به علوم پایه، بر فناوری‌های نوین و کاربردی تمرکز کنند تا بتوانند پاسخگوی نیاز‌های جامعه باشند.

وی همچنین بر لزوم توجه ویژه به تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد تأکید کرد و گفت: دانشگاه‌ها باید نسل جدیدی از دانش‌آموختگان را تربیت کنند که علاوه بر داشتن دانش علمی، توانایی حل مسائل واقعی جامعه را داشته باشند.

طهرانچی با اشاره به برنامه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در راستای توسعه پژوهش‌های کاربردی و همکاری‌های بین‌المللی، از تلاش‌های این دانشگاه برای پیشرفت در زمینه‌های علمی و فناوری خبر داد.

انقلاب صنعتی پنجم؛ چالش‌های جدید در نگاه به انسان و فناوری

طهرانچی در ادامه سخنان خود به تحولات انقلاب صنعتی چهارم و پنجم اشاره کرد و گفت: در گذشته، علم عمدتاً بر اساس قوانین طبیعی و فیزیکی شکل می‌گرفت، اما در حال حاضر با ظهور فناوری‌های نوین، به ویژه در حوزه‌های زیستی و هوش مصنوعی، شاهد تغییرات بنیادینی در دیدگاه‌های علمی و فلسفی هستیم.

وی افزود: در انقلاب صنعتی پنجم، نگاه به انسان از یک موجود طبیعی به یک موجود ترکیبی با فناوری تبدیل می‌شود، که این امر نیازمند توجه دقیق به ابعاد انسانی و اخلاقی است.

چالش انسان‌محوری در مقابل تسلط فناوری‌ها

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی همچنین بر لزوم توجه به ابعاد انسانی در تحولات فناوری تأکید کرد و گفت: توسعه فناوری‌های جدید به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند شبیه‌سازی ژنتیکی و هوش مصنوعی ممکن است هویت انسانی را دستخوش تغییر کند.

وی هشدار داد که در آینده، ممکن است مفهوم انسان و ماشین در هم ادغام شده و نوعی «انسان ماشینی» ظهور کند.

طهرانچی این روند را به‌عنوان تهدیدی جدی برای هویت انسانی و اجتماعی معرفی کرد.

انتقاد از علوم انسانی غربی و تأکید بر مبانی اسلامی

طهرانچی همچنین به انتقاد از رویکرد‌های علوم انسانی در غرب پرداخت و گفت: غرب علوم انسانی را با دیدگاه‌های مادی و فردگرایانه توسعه داده است که با مبانی اسلامی و انسانی ما مغایرت دارد.

وی افزود: برای مقابله با این روند و به‌منظور حفظ هویت دینی و فرهنگی، علوم انسانی باید در ایران بر مبنای دیدگاه‌های اسلامی و قرآنی بازتعریف شود.

تهدیدات فناوری‌های زیستی و ژنتیکی

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تهدیدات فناوری‌های زیستی و شبیه‌سازی انسان اشاره کرد و گفت: این فناوری‌ها می‌توانند بحران‌های جدی در زمینه‌های اخلاقی و اجتماعی به‌وجود آورند. دنیای غرب در حال پیشبرد پروژه‌هایی است که ممکن است آینده بشریت را تحت تأثیر قرار دهد و در این راستا باید توجه بیشتری به این مسائل داشته باشیم.

طهرانچی از نخبگان علمی و دانشگاهیان خواست تا در جهت بازتعریف و تولید علم مبتنی بر مبانی اسلامی و نیاز‌های واقعی جامعه گام بردارند و نسبت به تحولات جهانی به‌ویژه در زمینه فناوری و علوم انسانی حساسیت بیشتری نشان دهند.

لزوم وحدت علمی، دینی و حکمرانی در هزاره سوم

طهرانچی با تأکید بر اهمیت وحدت در فضای دانشگاهی و جامعه علمی، اظهار کرد: باید نگاهی عمیق به نقش علم، دین و حکمرانی در توسعه کشور داشته باشیم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ضمن بیان مشکلات موجود در نظام‌های آموزشی و علمی کشور، بر ضرورت ایجاد همگرایی و وحدت بین دانشگاه‌ها و نهادهای دینی تأکید کرد.

وی اشاره کرد: حکمرانی و  علم باید به طور همزمان پیش بروند چراکه در دنیای امروز، هرگونه غفلت از این هم‌افزایی می‌تواند پیامدهای منفی زیادی داشته باشد.

طهرانچی همچنین به مشکلات موجود در علوم انسانی در کشور اشاره کرد و گفت: بسیاری از این مشکلات به دلیل نبود محکمات علمی در مباحث دانشگاهی است.

وی با انتقاد از وضعیت علوم انسانی، خاطرنشان کرد که علوم انسانی در کشور باید بر مبنای محکمات علمی و دینی استوار باشد و به جای تکیه بر نظریات سطحی، باید به اصول بنیادی توجه بیشتری شود.

در ادامه، وی با اشاره به مفهوم مقاومت فکری در برابر فشارهای خارجی و داخلی، عنوان کرد: این مقاومت باید در سطح دانشگاه‌ها و میان نسل جوان تقویت شود.

به اعتقاد طهرانچی، دانشگاه‌ها باید نه‌تنها به تولید علم، بلکه به تربیت نسلی مسئول و آگاه نیز پرداخته و در راستای ایجاد جامعه‌ای کارآمد، خلاق و فرهیخته حرکت کنند.

همچنین وی بر لزوم وحدت عملی در داخل جامعه دانشگاهی و همچنین نقش مؤثر دانشگاه‌ها در تحقق اهداف بزرگتر اجتماعی و سیاسی کشور، تأکید کرد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی همچنین از ضرورت ایجاد هماهنگی بین نهادهای علمی و دینی در راستای تحقق حکمرانی مبتنی بر عدالت و اخلاق در کشور سخن گفت.

طهرانچی با استناد به فرمایشات حضرت امام خمینی (ره)، تأکید کرد: وحدت بین دانشگاه و دین یک استراتژی بلندمدت و اساسی است که در هزاره سوم بیشتر از هر زمان دیگری نیازمند توجه و پیگیری است.