به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، پنج سال پیش، گروهی از مردم در شهر ووهان چین به ویروسی مبتلا شدند که تا به‌حال در جهان دیده نشده بود. این ویروس و بیماری ناشی از آن هنوز نامی نداشتند که به سرعت جهان را در برگرفتند. همه‌گیری جهانی این بیماری، نابرابری‌های عمیق در سیستم بهداشت جهانی را آشکار کرد و افکار عمومی را در مورد نحوه کنترل ویروس‌های مرگبار درحال ظهور تغییر داد.
انسان توانست از طریق واکسیناسیون مصونیت ایجاد کند اما این ویروس هنوز با ما است. اگر چه این بیماری نسبت به روزهای اولیه همه‌گیری کمتر کشنده است و دیگر در صدر فهرست علل اصلی مرگ قرار نمی‌گیرد اما ویروس کووید در حال تکامل است؛ به این معنی که دانشمندان باید آن را همچنان از نزدیک تحت بررسی قرار دهند.
ویروس SARS-CoV-۲ از کجا آمده است؟
ما نمی‌دانیم؛ دانشمندان گمان می‌کنند محتمل‌ترین سناریو این است که مانند بسیاری از کروناویروس‌ها از طریق خفاش‌ها در چرخه زیستی به گردش در آمده باشد. آنها فکر می‌کنند که پس از خفاش‌ها، گونه‌های دیگری چون سگ‌های راکون، گربه‌های سیویت یا موش‌های بامبو آلوده به ویروس شدند و سپس به نوبه خود انسان‌هایی را که در حال قصابی آن حیوانات در بازاری در ووهان بودند، آلوده کرده‌اند؛ جایی که نخستین موارد انسانی بیماری در اواخر نوامبر ۲۰۱۹ (آبان۱۳۹۸) پدیدار شد. این یک مسیر شناخته‌شده برای انتقال بیماری است و احتمالا اولین اپیدمی یک ویروس مشابه به‌نام SARS را آغاز کرده است اما این نظریه برای ویروسی که باعث کووید-۱۹ می‌شود، ثابت نشده است. شهر ووهان، خانه چندین آزمایشگاه تحقیقاتی است که در جمع‌آوری و مطالعه کروناویروس‌ها فعالیت می‌کنند؛ در نتیجه هنوز به بحث‌هایی در مورد این‌که آیا ویروس ممکن است از یکی از این آزمایشگاه‌ها به بیرون درز کرده باشد، دامن می‌زند. این یک معمای علمی دشوار است که در بهترین شرایط احتمالا توسط دانشمندان شکسته و نه حل شود. این تلاش با فشارهای سیاسی در مورد منشا ویروس و همچنین اقدامات چین برای خودداری از شواهدی که به‌گفته محققان بین‌المللی می‌تواند کمک‌کننده باشد، چالش‌برانگیزتر شده است. منشا واقعی همه‌گیری ممکن است برای سال‌های متمادی شناخته‌نشده بماند؛ البته شاید تا همیشه.
چه واکسن‌هایی در دسترس بود؟
دانشمندان و سازندگان واکسن، رکوردهای سرعت تولید واکسن‌های کووید-۱۹ را شکستند که جان ده‌ها میلیون نفر را در سراسر جهان نجات داد و این گامی حیاتی برای بازگشت زندگی به حالت عادی بود. سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که از سال ۲۰۲۲ تا به امروز بیش از ۱۳ میلیارد واکسن در جهان تجویز شده است. واکسن‌ها کامل نیستند اما عملکرد خوبی برای پیشگیری از بیماری شدید، بستری‌شدن در بیمارستان و همچنین کاهش مرگ و میر دارند و ثابت کرده‌اند که بسیار ایمن هستند و تنها عوارض جانبی جدی نادری دارند؛ بااین‌حال، محافظت ایجادشده در برابر عفونت خفیف، بعد از چند ماه شروع به کاهش می‌کند. مانند واکسن‌های آنفولانزا، واکسن‌های کووید-۱۹ باید به‌طور مرتب به‌روزرسانی شوند تا با ویروس در حال تکامل مطابقت داشته باشند و این امر به ناامیدی عمومی در مورد نیاز به واکسیناسیون‌های مکرر دامن می‌زند. تلاش‌ها برای تولید واکسن‌های نسل بعدی، مانند واکسن‌های بینی که محققان امیدوارند عملکرد بهتری برای جلوگیری از عفونت داشته باشند، در حال انجام است.
در حال‌حاضر کدام سویه کرونا غالب است؟
تغییرات ژنتیکی موسوم به جهش زمانی اتفاق می‌افتد که ویروس‌ها از روی خود کپی می‌کنند و ثابت شده است که این ویروس‌ها هیچ تفاوتی با هم ندارند. دانشمندان این واریانت‌ها را با حروف یونانی نامگذاری کرده‌اند: آلفا، بتا، گاما، دلتا و اومیکرون. به‌عنوان مثال دلتا که در ژوئن ۲۰۲۱ در آمریکا غالب شد، نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرد زیرا احتمال بستری‌شدن در بیمارستان دوبرابر بیشتر از نسخه اول ویروس بود. سپس در اواخر نوامبر ۲۰۲۱، یک نوع جدید به صحنه جهانی وارد شد؛ سویه اومیکرون. دکتر وسلی لانگ، پاتولوژیست در هیوستون متدیست در تگزاس، گفت: «این بیماری خیلی سریع گسترش یافت و در عرض چند هفته غالب شد.» اما به گفته سازمان بهداشت جهانی به طور متوسط، این بیماری در مقایسه با دلتا باعث شدت بیماری کمتری می‌شود که البته دانشمندان معتقدند ممکن است تا حدودی به این دلیل باشد که ایمنی بدن در نتیجه واکسیناسیون افزایش یافته باشد. لانگ می‌گوید: «از آن زمان، ما به نوعی شاهد انباشته‌شدن جهش‌های متفاوت‌تری از این زیرمتغیرهای مختلف اومیکرون هستیم. در حال حاضر به نظر می‌رسد همه‌چیز روی این شاخه کوچک درخت قفل شده است.»
درباره کووید طولانی‌مدت چه می‌دانیم؟
ممکن است چندهفته طول بکشد تا فرد پس از یک دوره ابتلا به کووید-۱۹ به زندگی عادی بازگردد اما برخی افراد دچار مشکلات پایدارتری می‌شوند. علائمی که حداقل سه ماه و گاهی سال‌ها طول می‌کشد که شامل خستگی، مشکلات شناختی معروف به مه مغزی، دردهای مزمن، مشکلات قلبی-عروقی و غیره است.پزشکان نمی‌دانند که چرا فقط برخی از افراد طولانی‌مدت به کووید مبتلا می‌شوند. این موضوع حتی پس از یک مورد خفیف و درهر سنی ممکن است اتفاق بیافتد. البته میزان ابتلا به کووید طولانی‌مدت، نسبت به سال‌های اولیه همه‌گیری کاهش یافته است. مطالعات نشان می‌دهد که واکسیناسیون می‌تواند خطر ابتلا به کووید طولانی‌مدت را کاهش دهد. هنوز مشخص نیست چرا عده‌ای به کووید طولانی‌مدت دچار می‌شوند وهمین درمان بیماران مبتلا را پیچیده‌تر می‌کند. متأسفانه میلیون‌ها نفر با میراثی که گاهی اوقات ناتوان‌کننده و اغلب نامرئی است، در بلاتکلیفی باقی می‌مانند. محققان به طور فزاینده‌ای کشف کردند که بقایای ویروس کرونا می‌تواند مدت‌ها پس ازعفونت اولیه در بدن برخی از بیماران باقی بماند، اگرچه این نمی‌تواند همه موارد ابتلای طولانی‌مدت را توضیح دهد.
source